شما کم خواب هستید یا پر خواب؟ اصولاً خواب را دوست دارید یا نه؟ فکرهای زیاد اجازه خواب به شما نمی دهد؟ البته حتی کسی که خواب را دوست نداشته باشد، به آن احتیاج دارد و در موقع لازم، خوب خواهد خوابید.

وقتی انسان به خواب میرود از انجام کارهایی باز می ماند. شبهای امتحان، زمان هایی که کارهای زیاد در فرصت کم داریم، اولین تصمیمی که اجرایی می شود، کم کردن خواب است؛ چون هنگام خواب هیچ کاری نمی توانیم انجام دهیم. هنگامی که فکرهای بزرگ داریم و ذهنمان مدام مشغول است، کمتر از همیشه می خوابیم. این تصمیم در حالی گرفته می شود که همه می دانیم استراحت مقوله ای از زندگی انسان است که به بقیه ساعات زندگی رنگ حیات می دهد و بازده کارهای دیگر را بالا می برد.
اکنون در ماه مبارک رمضان هستیم. خوابیدن در ماه رمضان از هر وقت دیگر بیشتر به چشم می آید. بدن ضعیف می شود و به دنبال آن، احساس خواب بر انسان غلبه می کند. حتی اگر هم بخواهید به دغدغه های بزرگ زندگی تان فکر کنید هم نمی توانید. فکر انسان خسته تر از همیشه است. هر چند برای رسیدن به همه امور زندگی مان سعی می کنیم از این فرصت طلایی برای خوابیدن کمترین استفاده را ببریم!

مهربانی خدا همه جا آشکار است ولی در این ضیافت الهی، مهربانی اش به چشم هر نابینایی نیز می آید. حتما این کلام نورانی پیامبر صلوات الله علیه را شنیده اید که : خواب روزه دار عبادت و نفس کشیدن او تسبیح است. (وسائل الشیعه، ج10، ص 137)

طبق این حدیث، حکم خدا این است که وقتی وارد ضیافت من شدی، هر نفسِ تو، تو را به من نزدیک و نزدیک تر می کند و خواب تو نیز چنین است.

خوابی که در زمانهای دیگر شاید موجب غفلت ما شود و فکر ما را دچار رخوت کند، در ماه مبارک رمضان موجب قرب ما به خدای مهربان می شود. جالب است که به خواب روزه دار سفارش نیز شده است. واقعاً راز این توصیه چیست؟ چگونه چنین معادله ای درست است؟
وقتی در نیمه روز، خواب بر شما غلبه می‌کند، نگران فکرها و ثواب‌ها و خیرهای عقب‌مانده نباشید و با خیال راحت استراحتی کنید تا انشاءالله شب را تا صبح بهتر عبادت کنید

قطعاً منظور از تسبیح در حالت خواب، تسبیحی با زبان و اعضا نیست، بلکه منظور این است که شخص روزه دار در تمامی لحظات روزه، چه بیداری چه خواب، در حال اطاعت الهی است. زیرا او با نیت روزه، خود را در تمام ساعات روزه دار بودن (سحر تا غروب) در چهارچوب امر الهی (روزه) قرار می دهد. خداوند مهربان برای چنین فردی هر نفسش را اطاعت و عبادت و تسبیح فرض کرده است.

از آنجا که این معامله برای فرد روزه دار در ماه رمضان سودبخش است و شامل فرد غیر روزه در ماه مبارک یا روزه دار در غیر ماه مبارک نمی شود، جا دارد که بیندیشیم که بر چه اساسی چنین معامله ای مقرر شده است.

تمام سال هست و ماه رمضانش، ماه رمضان هست و شبهای قدرش. یعنی آن زمانی که در ماه مبارک و حتی در همه سال والاترین ارزش و اهمیت را دارد، شبهای این ماه است. در کنار احادیثِ سفارش به خوابِ روز برای روزه دار، سفارش به شب زنده داری در ماه مبارک رمضان نیز داریم. پس برای جبران ضعف حاصل از روزه و ایجاد آمادگی بیشتر برای بهره مندی از برکات معنوی شبهای ماه مبارک رمضان که قدر و ارزش آنها قابل وصف نیست، خداوند مقرر کرده که با کمی استراحت در روز، نیرو و انرژیی کسب کنیم تا بتوانیم بهترین بهره را از این ضیافت الهی در شب های آن ببریم.

این حدیث از امام علی علیه السلام را شنیده اید؟ «خواب نیمروز داشته باشید. خداوند شخص روزه دار را در خواب با غذا و نوشیدنی پذیرایی می کند» (وسائل الشیعه ج 10، ص 137) یعنی خداوند مقرر کرده که خواب فقط خواب نباشد بلکه برای روزه دار تجدید قوا از هر لحاظ باشد.
این مطلب از جهاتی شبیه گلستان شدن آتش داغ و سوزان بر ابراهیم خلیل علیه السلام است. یعنی خوابی که گاهاً انسان را از کار و فکر باز می دارد، غفلت می آورد و نهایت کارکردش رفع خستگی است، در ماه مبارک رمضان می شود یک ضیافت‌خانه مفصل که کلی انسان را برای کار و هدفی که در ماه رمضان دارد (قرب الهی) پیش می برد.

البته این حرفها برای این نبود که به خواب ماه رمضان حریص شویم. چون وقتی در این ماه که نفس کشیدن تسبیح خداوند است، قرآن و کار خیر و تفکر صحیح و غیره که دیگر جایگاه شان مشخص است.

خواب زیاد نیز مضرات خودش را دارد که مجالی جداگانه برای بررسی می طلبد. این ها را گفتیم که وقتی در نیمه روز، خواب بر شما غلبه می کند، نگران فکرها و ثوابها و خیرهای عقب‌مانده نباشید و با خیال راحت استراحتی کنید تا انشاءالله شب را تا صبح بهتر عبادت کنید. و اینها را گفتیم که یادمان باشد ماه رمضان همه‌جوره ضیافت است و خدا بهترین مدبّر و ارحم‌الراحمین است.