مذاکرات هسته ای ایران و گروه ۵+۱ ، که از سال 2006 آغاز شده بود با گذشت قریب به 9 سال ، در روز ۲۷ دیماه سال ۱۳۹۴ به نتیجه (برجام) رسیده و تحریم هایی که بر علیه ایران اسلامی اتخاذ شده بود لغو گردید. این مسئله نه تنها یکی از مهم ترین رویدادهای سال 94 بلکه از درخشنده ترین برگ های تاریخ این سرزمین به شمار می رود. سال 94 از ابعاد مختلف سیاسی و اجتماعی سالی مملو از فراز و نشیب های خاص بود که گاه نتیجه ای شیرین و گاه تلخ را به بار آورد. اینک با پایان سال نگاهی گذرا به مهم ترین رویدادهای سیاسی سال می اندازیم.
واقعه خونین منا
با فرا رسیدم موسم حج و عزیمت بیش از 65 هزار ایرانی به سرزمین وحی ، حال و هوای معنوی خاصی در ایران اسلامی ایجاد شد که با پوشش خبری رسانه ی ملی به این رویداد عظیم جهانی ، این حس و حال دوچندان شد؛ اما ناگهان در حوالی ظهر روز ۲ مهر ۱۳۹۴ همزمان با عید قربان زمزمه ی اخبار تلخی فضای کشورهای مختلف بالاخص ایران را غم آلود کرد.
در مراسم رمی جمرات ، در منطقه ی “منا” ، تقاطع “خیابان ۲۰۴” ، اتفاقی دردناک رخ داد. ماجرا از این قرار بود که به علت عبور کاروان “سلمان بن عبدالعزیز” ، جانشین ولی عهد سعودی و وزیر دفاع این کشور، شامل 200 نیروی ارتشی و 150 نیروی پلیس بدون هیچ برنامه ریزی و هماهنگی خاصی ، منجر به انسداد چند ورودی توسط نیروهای امنیتی عربستان و در نهایت ازدحام شدید حجاج شد. درحالی که اتاق عملیات وزارت بهداشت سعودی، علت این فاجعه را گرمای شدید هوا و دچار شدن حجاج به حالت خفگی به سبب هل دادنِ یکدیگر اعلام کرد!
این ازدحام جمعیت که هر لحظه بر شدت آن افزوده می شد ، در کمال تاسف و تعجب مورد بی توجهی مسئولان عربستان قرار گرفت به طوری که در کمتر از 3 ساعت آمار کشته شدگان به 453 زائر و مجروحین 1500 نفر رسید که طبق آمار رسمی نهایی ، جان باختگان بزرگترین حادثه ی تاریخ حج به بیش از 6000 نفر رسید.
دستگیری ملوانان آمریکایی
بامداد روز چهارشنبه 22 دی 94 ، خبری مبنی بر دستگیری 10 نظامی متجاوز آمریکایی توسط سپاه پاسداران ایران به سرعت فضای رسانه ای دنیا را به خود اختصاص داد. این نظامیان که شامل 9 مرد و 1 زن بودند با دو فروند قایق حریم آب های خلیج فارس ایران را نقض کردند و بالتبع بازداشت شدند. بعد از دستگیری نظامیان آمریکایی، نیروی دریایی و ناو هواپیمابر آمریکایی ها حدود ۴۰ دقیقه رفتار غیرحرفه ای و تحرکات هوایی و شناوری در منطقه داشت که با اقدام به موقع نیروهای سپاه خنثی شد و این خبر بازتاب های خبری فراوانی داشت.
“پیتر کوک” (سخنگوی پنتاگون) در گفت وگویی فوری با “آسوشیتدپرس” اعلام کرد : “این قایق ها در مسیر بین کویت و بحرین در حال حرکت بوده اند که ناگهان تماس با آنها قطع شد و ما احتمال نقض فنی را می دهیم از این رو این اتفاق کاملا غیر عمدی بوده است و مقام های آمریکایی با ایرانی ها در تماس هستند تا این موضوع را دوستانه حل نموده و نظامیان را آزاد کنیم.” از سوی دیگر روابط عمومی نیروی دریایی سپاه اعلام کرد : “سرنشینان شناورهای آمریکایی با برخورد اسلامی رزمندگان منطقه دوم دریایی سپاه در سلامت کامل و در محل مناسبی مستقر شده اند تا موضوع را مورد بررسی و علت یابی دقیقی قرار دهیم.”
نهایتا سپاه پاسدار بیانیه ای با این مضمون منتشر کرد : “پس از بررسی های فنی و عملیاتی در تعامل با مراجع ذی صلاح سیاسی و امنیت ملی کشور و مشخص شدن سهوی و غیر عمدی بودن ورود شناورهای رزمی آمریکا به آب های جمهوری اسلامی ایران و عذر خواهی آنها، تصمیم به رهاسازی آنان گرفته شد.”
رویداد تاریخی برجام
مذاکرات هسته ای ایران و گروه ۵+۱ ، که از سال 2006 آغاز شده بود با گذشت قریب به 9 سال به نتیجه (برجام) رسید. این مذاکرات در راستای پیمان نامه جهانی منع گسترش سلاح های هسته ای و اثبات عدم داشتن برنامه ی هسته ای ایران اسلامی به جهانیان ، صورت پذیرفت. (اعضای گروه 5+1 عبارتند از کشورهای چین، فرانسه، روسیه، پادشاهی متحد بریتانیا، ایالات متحده آمریکا و آلمان.)
برنامه جامع اقدام مشترک یا برجام (Joint Comprehensive Plan of Action) توافق نهایی در زمینه مسایل هسته ای ایران است که روز ۲۳ تیر ۱۳۹۴ در شهر وین اتریش بین ایران، اتحادیه اروپا و گروه ۱+۵ منعقد شد و “فدریکا موگرینی” (مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا) و “محمدجواد ظریف” (وزیر امور خارجه ایران) در نشستی رسمی، با قرائت بیانیه ی مشترک اعلام کردند که به توافق نهایی در برنامه ی هسته ای ایران دست یافته اند.
پس از ماه ها بررسی مفاد توافق نامه وین ، در نخستین ساعات روز ۲۷ دی ۱۳۹۴ بیانیه اجرایی شدن برجام و لغو تمامی تحریم های اتحادیه اروپا و آمریکا در مقر آژانس بین المللی انرژی اتمی ، اعلام شد و به موجب آن برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) به مرحله ی اجرا گذاشته شد و بلافاصله کلیه تحریم هایی که علیه ایران اسلامی وضع شده بود لغو گردید.
انتخابات 7 اسفند
انتخابات مجلسین شورای اسلامی و خبرگان رهبری یکی دیگر از رویدادهای مهم روزهای پایانی سال 94 محسوب می شود. در این انتخابات، مجموعاً 12 هزار و 67 نفر برای کاندیداتوری در انتخابات مجلس شورای اسلامی ثبت نام کردند که نسبت به انتخابات های پیشین افزایش قابل توجهی داشت. اما آنچه که این انتخابات را نسبت به انتخابات دوره های گذشته حساس تر کرد ردصلاحیت های گسترده و حواشی و اعتراضات به آن بود. به هر حال با بررسی اعتراض افراد ردصلاحیت شده و پاسخ به شبهات ایجاد شده در فضای جامعه ، نهایتا امر انتخابات در روز جمعه 7 اسفندماه عملی شد و با حضور چشمگیر مردم و سه مرتبه تمدید ساعت انتخابات روبرو گشت.
طبق اعلام رسمی نتایج نهایی این انتخابات از سوی وزارت کشور ، در مجموع 23 درصد آرا به اصلاح طلبان ، 24 درصد به اصولگرایان ، 8 درصد به مستقلین اختصاص یافت و 45 درصد به دور دوم کشیده شد.
با اعلام نهایی انتخابات مجلس شورای اسلامی اصولگرایان بیشترین آرا را در سطح کشور به خود اختصاص دادند اما با تصاحب 30 کرسی تهران توسط اصلاح طلبان این روند تبدیل به رویدادی بی سابقه گشت زیرا تمامی افراد لیست اصلاح طلبان از شاخص ترین آنها یعنی “محمد رضاعارف” تا ناشناخته ترین و جوان ترین آنها که “سیده فاطمه حسینی” بود به بهارستان راه یافتند.
