شاید شما هم توی فضای مجازی با بعضی از مجوزهای قلابی برای حرمت شکنی، روزه خواری و روزه نگرفتن مواجه شده باشید. بعضی افراد با استدلال های غلط و ناتمام آسمان ریسمون می کنند، یک چیزی رو به چیزی دیگه ربط می دهند، تا اینکه ثابت کنند روزه گرفتن لازم نیست!

معافیت و مجوز قلابی برای روزه نگرفتن

شاید شما هم توی فضای مجازی با بعضی از مجوزهای قلابی برای حرمت شکنی، روزه خواری و روزه نگرفتن افرادی که هیچ منعی برای روزه گرفتن ندارند مواجه شده باشید. بعضی افراد با استدلال های غلط و ناتمام آسمان ریسمون می کنند، یک چیزی رو به چیزی دیگه ربط می دهند، تا اینکه ثابت کنند روزه گرفتن لازم نیست!

یکی از استدلال های این شیادان اینترنتی به این قرار است: « روزه داران هیچگاه حال گرسنگان را درک نخواهند کرد … زیرا آنان به افطار اطمینان دارند» «گرسنگی کشیدن من و تو کدام گرسنه را سیر می کند؟ دروغ نگفتن و فرو نبردن گرد و خاک غلیظ به حلق ، کدام بچه یتیم را لباس می پوشاند؟؟؟كاش امسال ماه رمضان مردم كشورم بجاى مومن تر شدن ” مهربان تر” شوند ، و بیشتر به نیازمندان كمك كنند ، كاش مردم كشورم بدانند ، دستانی که کمک می کنند پاک ترند از لبهایی که دعا می کنند…»
در جواب این استدلال های غلط سخن خدای متعال شنیدنی است که می فرماید: «انْظُرْ كَیْفَ ضَرَبُوا لَكَ الْأَمْثالَ فَضَلُّوا فَلا یَسْتَطیعُونَ سَبیلا؛[سوره فرقان، آیه9] ببین چگونه براى تو مثلها زدند و گمراه شدند، آن گونه كه قدرت پیدا كردن راه را ندارند!».
ابطال مجوز های قلابی و ساختگی برای روزه خواری

نمی توان از کسانی که با عناد و دشمنی به آموزه های اسلامی می نگرند، انتظار داشت که تابع و تسلیم فرامین الهی باشند، از اینرو اگر در این متن پاسخی داده می شود، تنها به جهت روشنگری و دفاع از آموزه های ناب اسلامی است.
آیا واقعاً یک روزه دار واقعی و یک مسلمان متعهد، نسبت به فقرا و نیازمندان احساس مسئولیت و وظیفه ای به خود راه نمی دهند؟! و آیا روزه گرفتن مانع کمک به دیگران می شود؟! آنچه مسلم است این شبهات سست اینترنتی توان رویا رویی با آموزه های ناب اسلامی را ندارد.
توجه روزه داران واقعی به فقرا و مستمندان
این آیه شریف و شأن نزول آن، یکی از بهترین اسناد قرآنی است که اثبات می نماید روزه داران واقعی نه تنها فقرا و نیازمندان را فراموش نمی کنند بلکه آنها را بر خود مقدم می دارند.

خداوند متعال در قرآن کریم الگوی های برتری را از سخاوتمندی و گشاده دستی برای بشریت مثال می زند. با توجه به اینکه خود نیاز به غذا داشتند با این حال غذای مورد نیاز خود را به نیاز مندان هدیه می دهند: « یُوفُونَ بِالنَّذْرِ وَ یَخافُونَ یَوْماً كانَ شَرُّهُ مُسْتَطیراً وَ یُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلى حُبِّهِ مِسْكیناً وَ یَتیماً وَ أَسیراً إِنَّما نُطْعِمُكُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لا نُریدُ مِنْكُمْ جَزاءً وَ لا شُكُوراً[آنها به نذر خود وفا مى كنند، و از روزى كه شرّ و عذابش گسترده است مى ترسند، و غذاى (خود) را با اینكه به آن علاقه (و نیاز) دارند، به «مسكین» و «یتیم» و «اسیر» مى دهند! (و مى گویند:) ما شما را بخاطر خدا اطعام مى كنیم، و هیچ پاداش و سپاسى از شما نمى خواهیم!»
شأن نزول آیه:

علامه امینی در کتاب الغدیر در شأن نزول این آیه شریف این چنین نقل می کند: «امام حسن و امام حسین (علیهما السلام) بیمار شدند. حضرت على ( علیه السلام) و فاطمه زهرا (علیها السلام) براى شفاى آن دو نذر كردند كه سه روز روزه بگیرند. در اولین روز، همین كه خواستند افطار كنند، شخص فقیر و مسكینى در خانه را كوبید و اعلام كرد كه من نیازمندم، آنان نان خود را به او داده و با آب افطار نمودند، روز دوم نیز همین كه خواستند افطار كنند، یتیمى اظهار نیاز كرد، باز غذاى خود را به او عطا كردند و با آب افطار كردند. روز سوم نیز همین كه لحظه افطار رسید، شخصى آمد و گفت من اسیر هستم به من كمك كنید، با اینكه نیاز شدیدى به غذا داشتند باز هم غذا را به او دادند. روز بعد كه با رنگ هاى پریده خدمت پیامبر(صلى الله علیه وآله) رسیدند، بشارت یافتند كه آیاتى در فضیلت آن بزرگواران نازل شده كه آنان غذاى خود را خالصانه و عاشقانه به مسكین و یتیم و اسیر دادند و از همه مهم تر آنكه در دل نیز انتظار پاداش و تشكرى نداشتند، آنها نمى خواستند از اعمال خود سندى براى آینده خود درست كنند، هدف آنان جز رضاى خدا نبود: [1]
این آیه شریف و شأن نزول آن، یکی از بهترین اسناد قرآنی است که اثبات می نماید روزه داران واقعی نه تنها فقرا و نیازمندان را فراموش نمی کنند بلکه آنها را بر خود مقدم می دارند.
علاوه بر این نمونه خاصی که ذکر شد، در قرآن کریم با آیات فراوانی مواجه هستیم که همگی دلالت بر وظایف مشخص و سنگین افراد در قبال مستمندان و نیازمندان دارد: «یا َأَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ أَنفِقُواْ مِن طَیِّبَاتِ مَا كَسَبْتُمْ وَ مِمَّا أَخْرَجْنَا لَكُم مِّنَ الْأَرْضِ؛[سوره بقره، آیه 267] ای اهل ایمان ! انفاق کنید از بهترین آنچه اندوخته اید و از آنچه برای شما از زمین می رویانیم». نه تنها خدای متعال همگان را به یاری فقرا254425 ، نیازمندان و ایتام ترغیب می نماید هر گونه سستی و کوتاهی نسبت به آنان را با سخت ترین عذاب ها جواب می دهد. « عَنِ الْمُجْرِمینَ، ما سَلَكَكُمْ فی سَقَرَ قالُوا لَمْ نَكُ مِنَ الْمُصَلِّینَ وَ لَمْ نَكُ نُطْعِمُ الْمِسْكین ؛[سوره مدثر، آیات44-41] از مجرمان: چه چیز شما را به دوزخ وارد ساخت؟!» مى گویند: «ما از نمازگزاران نبودیم، و اطعام مستمند نمى كردیم».
علت و فلسفه وجوب روزه، کمک به نیازمندان و فقرا

علاوه بر تأکید فراوان آیات قرآن کریم بر دستگیری و کمک به نیازمندان، آموزه های روایی نیز بر این امر اهتمام خاص داشته، وظایف مومنین را در این خصوص روشن نموده است. برای نمونه در روایات، یکی از علل و فلسفه وجوب روزه در اسلام، توجه به نیازمندان و کمک به ایشان معرفی شده است.
«هشام بن حكم از امام صادق (علیه السّلام) در باره علت روزه گرفتن سوال كرد، آن حضرت فرمود: همانا كه خداى عزّ و جلّ روزه را از آنرو واجب ساخت كه غنى و فقیر بوسیله آن در یك سطح قرار گیرند. و این بدان سبب است كه غنى چنان نبود كه اثر گرسنگى را احساس كند، تا بر فقیر رحم آورد، زیرا غنى هر زمان كه چیزى مى خواست بر آن قادر بود، از این رو خداى عزّ و جلّ اراده كرد تا میان افراد خلقش تساوى برقرار سازد، و رنج گرسنگى و درد را به غنى بچشاند، تا نسبت به ضعیف رقّت كند، و بر گرسنه رحم آورد».[2]
در روایت دیگر نیز در بحار الانوار از امام فلسفه روزه گرفتن سوال شد: «فِی الْجَوَابِ لِیَجِدَ الْغَنِیُّ مَسَّ الْجُوعِ فَیَمُنَ عَلَى الْفَقِیر؛[3] در جواب فرمودند: براى آنكه غنى اثر گرسنگى را بیابد، و از این رو دست احسان و انعام بر فقیر بگشاید».
علاوه بر این، توجه و توصیه ارزشمند پیامبر اکرم(صلی الله علیه و اله) در خطبه شعبانیه حائز اهمیت است؛ چرا که حضرت در آن خطبه ارزشمند وظایف روزه داران را ترسیم می نماید و این وظایف را کمک برای مستمندان بر می شمارد: «واذْکرُوا بِجُوعِکمْ وَ عَطَشِکمْ فِیهِ جُوعَ یوْمِ الْقِیامَةِ وَ عَطَشَهُ، وَ تَصَدَّقُوا عَلَی فُقَرَائِکمْ وَ مَسَاکینِکمْ؛[4] و به گرسنگی و تشنگی خود در این ماه، گرسنگی و تشنگی روز قیامت را یاد کنید و بر فقیران و مسکینان خود صدقه دهید». «وَ مَنْ أَکرَمَ فِیهِ یتِیماً أَکرَمَهُ اللَّهُ یوْمَ یلْقَاهُ؛[5] و کسی که یتیمی را در این ماه گرامی بدارد، خدا او را در روز قیامت گرامی دارد».
سخن آخر:

هدف از بیان این آیات و روایات بیان این مطلب بود، که آموزه های اسلامی همگان را متوجه مسئولیت و وظیفه خطیر آنان در قبال مستمندان و فقیران متوجه می سازد، از اینرو یک شخص مومن و روزه دار بر اساس این ادله روایی و قرآنی هیچ گاه از خود سلب مسئولیت نمی نمایند و نه تنها در ایام روزه بلکه در طول سال به اندازه توان خود دستگیر این قشر آسیب پذیر اجتماع می باشد.

پی نوشت ها:
[1]. الغدیر، ج 3، ص 111.
[2]. من لا یحضره الفقیه: ج 2، ص73، ح1766.
[3]. بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج 93، ص369،
[4]. عیون أخبار الرضا علیه السلام، ج 1، ص295.
[5]. همان.