بادام(Amygdales communist)
بادام که به عربی آن را لوز می نامند، منشأ اصلی آن نواحی مرکزی و غرب آسیا به خصوص افغانستان و ترکمنستان می باشد و در دوران باستان در ایران، سوریه و فلسطین کشت می شده است.
از یک منظر بادام به دوگونه شیرین (هلو) و تلخ (مر) تقسیم می شود که روی سخن در این مقال درباره بادام شیرین است.
رازی در کتاب اغذیه می گوید: بادام شیرین به هیچ وجه قابض نیست، بلکه به واسطه شیرینی که دارد تلطیف نموده و بنابراین اعضای داخلی بدن را تمیز می کند و کمک به از بین بردن رطوبت می نماید.
کلینی به سند صحیح از امام صادق (علیه السلام) روایت می کند: علی بن حسین (علیهما السلام) هنگامی که قصد سفر حج و عمره می نمود، از نیکوترین غذاها توشه برمی داشت: بادام، شکرو …
در کتاب المنصوری فی الطب می گوید: بادام گلو را نرم می کند، ولی هضم آن مشکل است و در معده مدت زیادی می ماند. با این حال ایجاد انسدادنمی کند، بلکه گشاینده گیرها و مسکن حرقه البول و با شکر زیاد کننده قدرت میباشد.
خواص
از بادام و فرآورده های آن در موارد لاغری، ضعف جسمانی و حافظه، ورم گلو، دستگاه ادراری تناسلی، معده، روده، سنگهای مجاری ادرار و یبوست استفاده می شود. روغن آن را در درمان سوختگی ها، ترک خوردگی ها، دردگوش و خارش مصرف می نمایند.
از روغن بادام شیرین به عنوان مسهل برای اشخاص بالغ 60گرم و اطفال 10گرم استفاده می شود. شیر بادام که از ساییدن 50گرم بادام شیرین با 50 گرم قند و حل کردن آن در یک لیتر آب به دست می اید، در تورم معده و روده، مجاری ادراری، دستگاه تنفسی، سرفه تپش قلب و به منظور تقویت اطفال استفاده می شود.
کرفس
واژه کرفس معرب از کرفش یا کرسب فارسی است. در کتب قدیم ذیل ماده کرفس چندین گیاه ذکر شده است که از آن جمله کرفس نبطی و کرفس بستانی می باشد.1 و چون اثرات درمانی هر دو گیاه را یکسان ذکر نموده اند و در حقیقت گیاه دوم، نوع کشت شده و پرورش گیاه اول می باشد، از هردو تحت عنوان کلی کرفس یاد می کنیم. پیامبر اکرم صلی علیه وآله فرمودند: بر شما باد به کرفس که اگر چیزی بر عقل بیفزاید، همانا کرفس است.8
امام صادق (علیه السلام) فرمودند: پیامبر اکرم صلی علیه وآله می فرمود: کرفس سبزی پیامبران است.9
کرفس از زمانهای بسیار دور شناخته و کشت شده است. یاسقوریدوس می گوید: کرفس نبطی را مانند کرفس بستانی می خورند. ریشه، برگ و شاخه های آن را خام و پخته و به تنهایی و یا با ماهی تناول می نمایند و آن را نمک سود نیز می نمایند. ضماد کرفس با نان یا آرد در آماس گرم چشم و آماس معده سودمند است. تناول خام یا پخته آن مدر است و خوردن پخته آن با ریشه در مسمومیت های دارویی سودمند است و موجب استفراغ می گردد. 2
جالینوس گفته است: کرفس، قاعده آور، مدر، ضد نفخ است به ویژه دانه آن. 3 طبری می گوید: برگ تازه کرفس برای معده و کبد سودمند است، سنگ کلیه را خارج می سازد. 4
خواص درمانی
دانه های آن مدر، ضد ورم، مسکن عصبی، و برگ و ریشه آن اشتهاآور، هضم کننده غذا، صفرابر، مقوی، ضد آسم و خلط آور می باشند. خاصیت مدر بودن آن را بند آمدن ادرار که در نتیجه آن ورم به وجود می اید، جلوگیری نموده، ناراحتی های رماتیسمی و بعضی از ناراحتی های عصبی را برطرف می نماید، لذا از دانه ها به عنوان مدر، ضد عفونی کننده مجاری ادرار و در رماتیسم و نقرس استفاده می شود.
از ریشه و برگ کرفس نیز در کمبود ترشح ادرار،برونشیت مزمن وآسم استفاده درمانی به عمل می اید. 5 مصرف آن در دوران شیردهی غیرمجاز است.6
اشکال دارویی(7)
دم کرده دانه: یک قاشق قهوه خوری دانه در یک فنجان آب جوش در روز برای هضم غذا بعد از غذا مصرف می شود.
دم کرده برگ: دم کرده یک قاشق سوپ خوری از برگ در یک فنجان آب جوش برای احتقان کبد و صفرا بر استفاده می شود.
جوشانده برگ: یک مشت (30گرم) از برگ در یک لیتر آب به مدت پنج دقیقه جوشانده و به عنوان تب بر استفاده می شود.
پانوشت
رک به : مخزن الادویه، محمد حسین عقیلی خراسانی،ذیل: کرفس؛ تحفه المؤمنین؛ محمد مؤمن حسینی تنکابنی، ذیل کرفس
المقالات السبع، دیاسقوریدوس، ترجمه حنینی بن اسحاق، ص 269
الحاوی فی الطب، ابوبکر محمد بن زکریای رازی، ج21، ص373
جامع المفردات الدویه و الاتمدیه، ضیاء الدین اندلسی مالیقی،ج4،ص53
رک به : مخزن الادویه، محمدحسین عقیلی خراسانی، ذیل کرفس
رک به : تحفه المؤمنین، محمد مؤمن تنکابنی، ذیل: کرفس
رک به: دایره المعارف گیاهان دارویی، دکتر ابوالقاسم سلطانی، ج1،ص206
بحارالانوار، محمدباقر مجلسی، ج62،ص300
المحاسن، احمدبن محمدبرقی، ص501