گذار تابوت گرانی حسینی از خاورمیانه به جنوب شرق آسیا
تابوئیک نام مناسکی آیینی است که به عنوان مراسم سوگواری حضرت امام حسین (ع) توسط مردم مینانگ کابائو برگزار می شود . مینانگ کابائو یکی از مناطق ساحلی سوماترای غربی از بخش های کشور اندونزی است این مراسم بیش از همه در شهر پاریامان از شهرهای مینانگ کابا برگزار می شود .
تابوئیک یکی از مناسک سوگواری حضرت سیدالشهدا ، امام حسین (ع) در جنوب شرق آسیاست که نسبت به دیگر مناسک آیینی کمتر شناخته شده است ؛ به نحوی که می توان این نوشتار را اولین نمونه از این دست دانست . مراسم تابوئیک هر ساله از یکم تا دهم محرم در این شهر برگزار می شود . این مراسم در ساده ترین توضیح ، حمل دست ساخته ای عظیم توسط عزاداران حسینی به سوی ساحل دریا به همراه انجام برخی امور سوگوارانه و در نهایت انداختن « تابوئیک » به دریاست این مراسم که هدفش گرامی امام حسین (ع) و بر پاداری سوگواری حسینی است ، نه تنها توسط شیعیان انونزی بلکه با مشارکت شمار زیادی از اهل سنت انجام می گیرد . در سال 1387 حدود صد هزار نفر در این مراسم شرکت داشته اند .
منشاَ تابوئیک
برخی محققان بر آنند که حمل تابوئیک از سال 1831 میلادی در این منطقه آغاز شده است . می توان گفت ؛ اجماعی علمی بر سر این مساَله وجود دارد که این مناسک توسط سربازان شیعه ای که در دوران حکومت بریتانیایی ها در شبه قاره هند در اندونزی ساکن شده بودند ، در این منطقه رواج پیدا کرده است . بر این اساس سنت حمل « تعزیه » ( دست ساخته هایی شبیه به حرم امام حسین (ع) که در هند رایج است ) توسط این سربازان در اندونزی اشاعه پیدا کرد و احتمالاَ با شماری از سنت های سوگواری محلی در هم آمیخت .

بررسی تحلیلی
تابوئیک بیش از هر چیز و پیش از هر امر دیگر ، نوعی تابوت گردانی است که به عنوان نمادی از شهادت امام حسین (ع) در نظر گرفته می شود . حمل تابوت واره ها ، در سوگ امام حسین (ع) که هر یک معنا و مفهوم خاصی در خود دارند ، سابقه ای طولانی در فرهنگ شیعی دارند ؛ چنانکه برخی آن را « نخستین تجمع های شیعه در مجالس سوگ شهای کربلا » همزمان می دانند : « رسم نوعی شبیه یا تابوت گردانی در میان شیعیان احتمالاَ همزمان با تشکیل نخستین تجمع های شیعی در مجالس سوگ شهیدان دین و راه افتادن دسته های زائر مرقد امیر مؤمنان حضرت علی (ع) و امام حسین (ع) رواج یافت ، گزارش هایی درباره کاربرد شعاری ( ساز و برگی ) مخصوص در میان شیعیان ، از اوایل سده پنجم هجری در دست است .
ابن جوزی در المنتظم در شرح وقایع سال 425 ق . می نویسد : شیعیان محله کرخ بغداد ، به هنگام رفتن به زیارت امیرمؤمنان (ع) و سید الشهدا (ع) ، دستگاههای آرایه بندی و طلا کاری شده ای به نام منجنیق با خود حمل می کردند . منجنیق نخستین و قدیمی ترین تابوت واره مذهبی شیعیان و مظهری از تابوت یا صندوق گور ( ضریح ) حضرت علی (ع) وامام حسین ( ع ) بوده است . گزار گران سیاحت گران خارجی که در قرن های گذشته به ایران سفر کرده اند ، شباهت میان منجنیق شیعیان کرخ بغداد را با شماری از دست ساخته های ایرانیان که در مجالس سوگواری حسینی مورد استفاده قرار می گرفت ، تاَیید می کند .
به نظر می رسد تابوت گردانی های سوگواری ماه محرم به تدریج به شبه قاره هند اشاعه یافته و با برخی سنتهای محلی در هم آمیخته باشد . در هند نیز ساخت نوعی تابوت واره ، که تعزیه نام دارد رایج است . تعزیه های شبه قاره احتمالاََ به سبب تأثیر پذیری از فرهنگ های محلی با تعزیه ها ( تابوت واره های ) شیعیان عراق ( احتمالاََ صورت تغییر یافته منجنیق شیعیان کرخ ) تفاوت دارد : « تعزیه هایی که در میان شیعیان سرزمین هند در شهرهایی مانند حیدر آباد کلکته دهلی و… رواج دارد ، از لحاظ ساختمان و شکل و شیوه آرایش با تعزیه های شیعیان عراق فرق دارند و شباهت متری کمتری به ضریح مرقد امام حسین (ع ) می برند این تعزیه ها را معمولاََ از چوب خیزران و مقوا و کاغذهای الوان و به صورت های نمونه ای خیالی از گنبد و بارگاه ضریح امام حسین (ع ) می سازند .
بلندی تعزیه های بزرگ گاهی به پنج تا شش متر می رسد . روی این تعزیه ها را با کاغذهای نقره ای و طلایی روکش می کنند و با تزیین هایی از عاج و کاغذهای الوان و چیزهای زیبای دیگر می آرایند .
تعزیه ها را با شاخه های گل و گیاه و انواع چراغ ها یا با خوشه های گندم یا جوی نو رسیده و گیاهان دیگر آرایش و تزیین می کنند .
مسلمانی که در مناطق کوهستانی هند می نشینند ، تعزیه هایشان را از شاخه های درختان کوهی می سازند و با برگ و گل آنها را می آرایند . » تعزیه هایی که در هند ساخته می شوند ، سرنوشتی این چنین دارند : « برخی از شیعیان هند در پایان مراسم ماتم روز عاشورا یا در اربعین حسینی ، بنا بر سنت های مذهبی با نوحه سرایی تعزیه را به کنار رودخانه یا دریا می برند و در آب می افکنند و برخی دیگر تعزیه ها را به امام باره ها یا گورستان های اطراف آنها که کربلا نامیده می شوند می برند و به خاک می سپرند . گروهی نیز تعزیه هایشان را در شط یا چاهی که به کربلاهای محلی معروف و معرف میدان جنگ است ، می افکنند .» با این وضع ، ساخت تابوت واره های نمادین از مراحل و اماکن شهادت امام حسین (ع) ترکیبات سازنده این تابوت واره ها وبه آب اندازی آنها تماماََ سرشت مشترکی در سوگواری حسینی در آسیا را نشان می دهد که از سرزمین های خاورمیانه به سوی شرق گسترش یافته است .