ابتکار در بازی با نفس مردم

ماه و مهتاب و چرخ و فلک در کارند تا شاید آلودگی هوا را بتوانند از سر مردم کلان شهرها به خصوص پایتخت ببرند. آلودگی هوا چند سالی است که همزمان با فصل سرما و وارانگی هوا مهمان کلان شهرها می شود. مهمانی که جدیداً آمارها و رکودهای مخصوص به خود را ثبت کرده است از علت تعطیلی مدارس به دلیل آلودگی هوا به جای برف تا رساندن تعداد روزهای هوای پاک به تهرانیان به دو روز در سال 91و … امسال هم که این آلودگی دوباره به سر کلان شهرها خراب شده است و تا زمانی که باد و باران به دادمان برسد 17 روز بدون وقفه میزبان آن بودیم اما باز به جای راه حل طولانی مدت و اساسی، این موضوع به دست بحث های غیر کارشناسی، راه حل های فوق ضروری و دعواهای سیاسی سپرده شده است.
آلودگی هوا قبل از آنکه قاتل مردم باشد خود قربانی سیاست های اشتباه دست اندرکاران و مسئولان است. کارشناس ها بارها راه کارهای اساسی و اصولی که منجر به رفع آلودگی هوا و عدم تکرار تجربه ی وارانگی هوا با این وضع می شود را بیان کردند حتی حسن روحانی در روزهای اوج آلودگی در جلسه هئیت دولت به مواردی از این دست اشاره کرده و با تاکید بر اتخاذ تصمیمات فوری و کوتاه مدت گفت: “لایحه مربوط به هوای پاک در 93 از دولت به مجلس تقدیم شد و ضمن اعلام نظر درخصوص طرح نمایندگان درباره معاینه فنی و زمان آن را به سه سال تقلیل داد” در این جلسه لزوم نظارت و جلوگیری از بلند مرتبه سازی در برخی مناطق شهری، نظارت بر خودروهای آلوده کننده دولتی و عمومی، تقویت وسایل حمل و نقل عمومی و تاکید بر نظارت اجرای درست طرح معاینه فنی خودروها از جمله مواردی بودند که درباره آنها تصمیماتی اتخاذ شد.رئیس جمهورهمچنین از خانواده کلان شهرها که این روزها با آلودگی هوا مواجه اند خواست، دمای وسایل گرمایشی در منازل را کاهش دهند.

بها دادن به طرح های محدودیت ترافیکی چون زوج و فرد در این سالها به جای رفع اساسی مشکلات و کمبودهای مسئله حقل و نقل عمومی، کیفیت خودروهای داخلی و استاندارد بنزین خود از نمونه های اصرار مسئولین به راه حل های موقت به جای حل مبنایی مشکلات در این زمینه است

این راهکارها و اینگونه جلسات در چنین برهه ای، بارها تکرار شده است اما این مسائل و سایر موارد کارشناسی مانند استاندارد کردن خودروها، استاندارد کردن سوخت، از رده خارج کردن ماشین های دودزا و موضوع کیفیت و کمیت ناوگان ترابری و حمل و نقل عمومی که از راهکارهای زمان بر است مخصوص به این بازه زمانی نیست که باید با برنامه ریزی و نگاه بلند مدت حل شوند هیچگاه طی این سالیان حل نشده! و بیشتر دست مایه رقابت های سیاسی بوده است و با آمدن باد و باران و عبور از فصل وارانگی از یاد رفته اند. اکنون بعد از چند روز سکوت و عبور بارش ها و برگشت آلودگی دوباره شاهد شروع بحث ها بر سر این مسئله و تعطیلی مدارس و موضوعات تکراری خواهیم بود تا دوباره باد و باران از راه برسد.
برخورد با بنزین درصدر رفتارهای سیاسی قرار گرفته است اما راهکارهای عجیب و غریب دیگر هم مطرح شده و می شوند که یا کلاً اثرگذار نیستند و یا در کوتاه مدت جوابگو هستند. راه کارهایی که جای راه های اساسی را گرفته و موجب تقلب کارشناسان هستند.
آب پاشی

آب پاشی به نوعی همان آب بازی است اما با آسمان است این ایده در سال 89 مطرح و علی رغم شوخی و فضایی دانستن آن توسط کارشناسان اجرایی شد که البته ناکارآمدی اش همان روزها ثابت شد. این طرح با مخالفت نماینده شهردار تهران در کارگروه آلودگی هوا و حسن اصیلیان معاون اسبق سازمان حفاظت از محیط زیست و همچنین وزیر بهداشت وقت روبرو شد که گفت: ” وزیر بهداشت در رابطه با تاثیر آب پاشی هوای تهران بر كاهش میزان آلاینده ها، گفته است : اگر آب پاشی با حجم وسیع صورت گیرد ممكن است تا اندازه ای موثر باشد اما طبق گزارش های وزارت بهداشت، آب پاشی با حجم كم موثر نخواهد بود. “(میزان آب هواپیماهای سم پاش اندک و در حد مزرعه ای است)
مه پاشی

مه پاشی ایده ای زیاد متفاوت از آب پاشی نبود تنها فرقش این بود که این موضوع طنز سال 91 در مبارزه با آلودگی هوا شد. علی رغم تجربه چند سال پیش استاندار وقت با دفاع از مه پاشی از اجرایی نشدن آب پاشی نیز انتقاد کرد! که این خود نمونه ای از اقدامات بدون برنامه و عدم استفاده از تجربیات گذشته در دستگاه های اجرایی است.
کار دستگاه های مه پاش در زمان حاضر بالاخص در بخش صنعت، تولید مه و کنترل میزان رطوبت روی درصد مشخصی است. مه در واقع ذرات ریز آب معلق در هوا است که دستگاههای مه پاش با استفاده ازیک پروانه سه تکه که شکل بسیار خاص و غیر طبیعی دارد ساختمان فیزیکی آب را از هم پاشیده و ذرات بسیار ریز را به صورت پودر با هوای فشرده مخلوط و از دریچه خود به بیرون پرتاب می کنند.

کاربرد این دستگاهها، تنظیم اتوماتیک میزان رطوبت محیط مکان هایی مثل سالن های تولید و پرورش قارچ، مرغداری ها، دام داری ها، چای سازی ها،سرد خانه ها،بیمارستان ها ، انبار های نگه داری میوه و گلخانه ها بالاخص گلخانه های پرورش گلهای زینتی است.
سمپاشی محیط، اضافه کردن مواد خوش بو کننده و یا ضد عفونی کننده به محیط و یا به دستگاه هوا ساز در پاساژ ها، مساجد، نمایشگاه ها، هتل ها و مراکز خرید، استفاده به عنوان خنک کننده هوا برای نمایشگاه ها، کارخانه ها ،مساجد و … از دیگر کاربردهای دستگاه های مه پاش در مقطع فعلی می باشد.(نوروزی - وحید “کارشناس ارشد محیط زیست” ؛ آوای سبز
امید به باد و باران

در ادامه راهکارهای جالب، تدبیر باد و باران به جای فعالیت های برنامه ریزی شده و زیر ساختی آنهم توسط مدیر سازمان محیط زیست، طنز 94 بود. امید به وزش باد و بارش باران و در اوج آلودگی هوا بیش از اشاره به راهکارهای کارشناسی شنیده شد علاوه بر این می توان به «چالش ۱۸ درجه» نیز اشاره کرد که هر چند گام مثبتی است اما باز جای فعالیت های زیر ساختی توسط سازمان محیط زیست خالی به نظر می رسد.

بهتر است مسئولین با سپری شدن این ایام دچار فراموشی نشده و با برنامه ریزی و انجام فعالیت های کارشناسی و زیر ساختی کاری کنند که سال بعد تعداد روزهای سالم افزایش یافته و تا پایان برنامه ششم این مشکل به طور کلی از سر کلان شهرها گذر کرده باشد

خانم ابتکار در یک چالش واقعا ابتکاری(!) مردم را به «چالش ۱۸ درجه» دعوت کرد و در نامه به معاونان ریاست جمهوری، وزرای وزارتخانه ها و استانداران سراسر کشور تاکید کرد: «نظر به افزایش میزان آلودگی هوا در روزهای اخیر در کلانشهرها و دیگر شهرهای کشور و لزوم کاهش میزان مصرف انرژی که تاثیر بسیار زیادی در تولید آلودگی در بخش های مختلف صنعتی، خدماتی و اداری دارد و در اجرای مفاد بخشنامه اخیر معاون اول رئیس جمهور و ماده ۱۵۰ قانون برنامه پنجم خواهشمند است دستور فرمایید در فصل زمستان ضمن انجام معاینه فنی موتورخانه ها، دمای فضاهای بسته و ساختمان های تابعه در کل کشور طی ساعات کاری در اتاق ها از ۲۱ درجه و در راهروها و فضاهای سرپوشیده از ۱۸ درجه سانتیگراد بیشتر نبوده و از روشن بودن دستگاه های گرمایشی و مصرف کننده سوخت در روزهای تعطیل جداً خودداری شود.» حال آنکه خانم دکتر اصلا خبر ندارد که ۸۲ درصد آلودگی هوای تهران از خودروهاست و سهم گرمایش های خانگی به کمتر از ۴ درصد می رسد.
تعطیلی مدارس

تعطیلی مدارس از دیگر راهکارهای همیشگی ما با آلودگی هواست. به جای آنکه تدبیری اندیشیده شود تا کار مدارس هر سال در اثر آلودگی به تعطیلی کشیده میشود؛ خود تعطیلی به یک راه مبارزه با آن تبدیل شده است! کار در این زمینه تا ایده بازگشایی مدارس از اواسط شهریور نیز کشیده شده تا در اثر تعطیلات دوران وارانگی به فرایند آموزشی لطمه ای وارد نشود. احتمالا اجرایی شدن این راه طنز سال های آینده برای مبارزه با آلودگی هوا خواهد شد.
زوج و فرد ترافیکی
این راه حل هم از راهکارهای موقت و تکراری است که همزمان با آلودگی هوا شدت می گیرد اما نوع اجرایی شدن آن در کنار طرح ترافیک هیچگاه نتوانسته علاج قبل از درمان در فصل وارانگی کند بلکه بعد از بروز آلودگی یکی از راهکارها شده که فایده ای هم نداشته است. بها دادن به طرح های محدودیت ترافیکی چون زوج و فرد در این سالها به جای رفع اساسی مشکلات و کمبودهای مسئله حقل و نقل عمومی، کیفیت خودروهای داخلی و استاندارد بنزین خود از نمونه های اصرار مسئولین به راه حل های موقت به جای حل مبنایی مشکلات در این زمینه است.
کلام آخر

آلودگی هوا واقعا قربانی سیاست های مسئولین است و این ربطی به جناح و گروه خاصی هم ندارد گویا همه مسئولین در این باره به یک ساز می دمند؛ چرا که با آمد و رفت دولت های مختلف این مشکل واحد هنوز گریبانگیر مردم است.
بهتر است مسئولین با سپری شدن این ایام دچار فراموشی نشده و با برنامه ریزی و انجام فعالیت های کارشناسی و زیر ساختی کاری کنند که سال بعد تعداد روزهای سالم افزایش یافته و تا پایان برنامه ششم این مشکل به طور کلی از سر کلان شهرها گذر کرده باشد.