چگونه رفتار دیگران را تغییر دهیم؟
الف- الگوی خوبی باشید
اگر دوست دارید به دیگران برای اصلاح رفتارهای اشتباهشان کمک کنید باید بدانید که:
تغییر در رفتار کار مشکلی است و افراد معمولا تا از نتیجه چنین انتخابی مطمئن نشوند دست به تغییر نمی زنند. و در این مورد شخص دعوت کننده به تغییر برای آنها نقشی اساسی دارد. آنها باید اعتماد پیدا کنند که او خود از سر تحقیق و با باور عمیق به آنچه بدان دعوت می کند اعتقاد دارد و این را از نحوه بیان، آرامش فرد و چگونگی استدلال او در می یابند. همچنین از نگاه به عمل او که آیا باورش را تایید می کند یا خیر .
پس برای تغییر در دیگران باید باورهایمان در ما نهادینه شده باشند و بر اساس آنها عمل کنیم.
ب- محبت صادقانه داشته باشید
نکته دیگر این است که برای تغییر و اصلاح در دیگری باید به واقع او را دوست داشته باشید و این را به او ثابت کنید. و نباید فراموش کنید که چیزی که مورد پسند شما نیست رفتار اشتباه اوست نه خود او
اینکه می گوییم بایستی به واقع او را دوست داشته باشید چون با صرف تظاهر به دوست داشتن طرف مقابل در حالی که در درونتان از او تنفر دارید، کار درست نمی شود چرا که افراد معمولا عدم صداقت در رفتار و اصیل نبودن آن را حس می کنند
برای دوست داشتن واقعی اشخاص هم نیازمند به یک باور واقعی هستید که تا بن جان شما نفوذ کرده باشد. باور عمیق شما که می خواهید بر مبنای آن به دیگران محبت کنید می تواند این سفارش امام علی علیه السلام به مالک اشتر در سفارشنامه او به هنگام فرستادن مالک به مصر به عنوان فرماندار مصر باشد که برای او نوشتند:
وَ أَشْعِرْ قَلْبَكَ الرَّحْمَةَ لِلرَّعِيَّةِ وَ الْمَحَبَّةَ لَهُمْ وَ اللُّطْفَ بِهِمْ … فَإِنَّهُمْ صِنْفَانِ: إِمَّا أَخٌ لَكَ فِي الدِّينِ وَ إِمَّا نَظِيرٌ لَكَ فِي الْخَلْقِ، يَفْرُطُ مِنْهُمُ الزَّلَلُ وَ تَعْرِضُ لَهُمُ الْعِلَلُ وَ يُؤْتَى عَلَى أَيْدِيهِمْ فِي الْعَمْدِ وَ الْخَطَإِ ، فَأَعْطِهِمْ مِنْ عَفْوِكَ وَ صَفْحِكَ مِثْلِ الَّذِي تُحِبُّ وَ تَرْضَى أَنْ يُعْطِيَكَ اللَّهُ مِنْ عَفْوِهِ وَ صَفْحِهِ
مهربانى و محبت و لطف به رعيت را شعار قلب خود قرار ده … كه رعيت بر دو گروهند: يا برادر دينى تواند، يا انسانهايى مانند تو، كه خطاهايى از آنان سر مى زند، علل گناهى بر آنان عارض مى شود، و گناهانى از آنان به عمد يا اشتباه بروز مى كند، پس همان گونه كه علاقه دارى خداوند بخشش و چشم پوشى را به تو عنايت نمايد رعيت را مورد عفو و چشم پوشى قرار بده
ج- صبور و بردبار باشید
صفت دیگری که برای تغییر در دیگران الزامی است حلم و بردباری است. همانطور که گفتیم تغییر در رفتار کار مشکلی است و نباید انتظار داشت که به صرف سفارش و نصیحت ما کارها درست شود و شخص دیگر آن رفتار اشتباه را تکرار نکند.
در روايتى از پيغمبر اکرم (صلى الله عليه وآله) مى خوانيم: رهبری و هدایت برای کسی شايسته نیست مگر اینکه این سه صفت را داشته باشد: ورع و تقوايى که او را از معاصی الهی منع کند، حلمی که بوسیله آن غضب خویش را مهار کند، و حسن سرپرستی نسبت به مردم، تا برای آنها چون پدری مهربان باشد.
افراد غالبا در مقابل از دست دادن باورشان و تغییر عادت هایشان مقاومت نشان می دهند و در چنین حالتی اگر شما هم به جای حلم و بردباری از خود سختی نشان دهید طبیعی است که نتیجه ای جز برخورد و شکست حاصل نخواهد شد. در سیره ائمه علیهم السلام می بینید که در بسیاری از مواقع آنچه باعث تحول طرف مقابل می شود برخورد با حلم و بردباری آن بزرگواران در مقابل با پر خاش ها و خشونت های بر علیه خویش است.