2- دوماً در تلاش هستند تا اشتباهات خود را به خوبی و در اسرع وقت جبران کنند.
این دو ویژگی سبب موفقیت آنها در امور مادی و معنوی خواهد شد، چنانچه خداوند متعال در سوره آل عمران در ارتباط با این افراد اینگونه می فرماید: «وَ الَّذینَ إِذا فَعَلُوا فاحِشَةً أَوْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ ذَكَرُوا اللَّهَ فَاسْتَغْفَرُوا لِذُنُوبِهِمْ وَ مَنْ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلاَّ اللَّهُ وَ لَمْ یُصِرُّوا عَلى  ما فَعَلُوا وَ هُمْ یَعْلَمُونَ : و آنها كه وقتى مرتكب عمل زشتى شوند، یا به خود ستم كنند، به یاد خدا مى  افتند؛ و براى گناهان خود، طلب آمرزش مى  كنند- و كیست جز خدا كه گناهان را ببخشد؟- و بر گناه، اصرار نمى  ورزند، با اینكه مى  دانند.» [آل عمران:135]

یکی از مهمترین اسرار موفقیت در زندگی انسان های موفق است که برای جبران اشتباهات خود امروز و فردا نمی کنند و در اولین فرصت ممکن اقدام می کنند تا اشتباهات آنها روی هم جمع نشود، چرا که در آن این صورت جبران آنها غیر ممکن و یا سخت می شود.
شیطان نیز برای گمراهی  و شکست انسان، بر این ویژگی مهم متمرکز شده است و چنانچه امام صادق علیه السلام می فرماید تمام تلاش خود را برای حذف این ویژگی به کار گرفته است: «وقتى آیه: “وَ الَّذِینَ إِذا فَعَلُوا فاحِشَةً …” نازل شد، ابلیس بر بالاى یكى از كوه  هاى مكه رفت، كه نامش را “ثور” مى  گویند، و با بلندترین فریاد عفریت  هاى (شاگردان) خود را صدا كرد، كه همه دورش جمع شدند و گفتند: براى چه ما را خوانده  اى اى بزرگ ما؟ گفت: این آیه نازل شده: خواستم ببینم كدام یك از شما حریف خنثى كردن آن هستید؟ عفریتى از شیطان ها برخاست و به ابلیس گفت: من حریف آن هستم و آن را خنثى مى  كنم، ابلیس گفت: نه تو حریف نیستى، دیگرى برخاست و سخنى نظیر او گفت، ابلیس به او نیز گفت كه: تو هم حریف آن نیستى، تا آنكه (شخصى به نام) وسواس خناس برخاست و گفت: من حریف آنم، پرسید از چه راه؟ گفت: من به فرزندان آدم وعده مى  دهم، و تشنه گناهان مى  كنم تا مرتكب شوند، و بعد از ارتكاب توبه و استغفار را از یادشان مى  برم، ابلیس گفت: حقا كه تو حریفى و او را مامور به خنثى كردن اثر این آیه كرد، كه تا روز قیامت به این كار بپردازد. [ امالى صدوق ص 376 ح 5]
در حقیقت توبه و استغفار چیزی نیست، مگر جبران اشتباهات که اهمیت به آن راه سعادت و خوشبختی را در پیش روی آدمی باز می کند و بی توجهی به آن، جز شکست و گمراهی به دنبال نخواهد داشت.
در ارتباط با این آیه شریفه امام صادق علیه السلام می فرماید: امیرالمومنین علیه السلام به یکی از یاران خود به عنوان موعظه اینگونه نوشتند: «دنیا را رها كن كه محبت دنیا كور و كر و لال و زبون كند، پس در آنچه از عمرت باقیمانده جبران گذشته نما و فردا و پس فردا مگو، زیرا پیشینیانت كه هلاك شدند، بخاطر پایدارى بر آرزوها و امروز و فردا كردن بود تا آنكه ناگهان فرمان خدا به سویشان آمد (مرگشان رسید) و آنها غافل بودند، سپس بر روى تابوت به سوى گورهاى تنگ و تاریك خود رهسپار گشته و فرزندان و اهل بیتش او را رها كردند.» [أصول الكافی ،ج 3 ؛ ص204]

در حقیقت توبه و استغفار چیزی نیست، مگر جبران اشتباهات که اهمیت به آن راه سعادت و خوشبختی را در پیش روی آدمی باز می کند و بی توجهی به آن، جز شکست و گمراهی به دنبال نخواهد داشت.
آنچه از این روایت شریف استفاده می شود یکی از مهمترین اسرار موفقیت در زندگی انسان های موفق است که برای جبران اشتباهات خود امروز و فردا نمی کنند و در اولین فرصت ممکن اقدام می کنند تا اشتباهات آنها روی هم جمع نشود، چرا که در این صورت جبران آنها غیر ممکن و یا سخت می شود.
در مقابل افرادی که نسبت به اشتباهات خود بی تفاوت هستند، اشتباهات آنان به تدریج آن قدر زیاد می شود که نه تنها جبران آنها ممکن نخواهد بود، بلکه مانند سدی محکم مانع موفقیت آنها در زندگی خواهد شد و هنگامی به خود می آیند که فرصت های جبران، تمام شده است و هر یک به گونه ای فریاد بر می آورند…
عده ای فریاد می زنند که ای کاش خاک بودیم و گرفتار عذاب نمی شدیم: «إِنَّا أَنْذَرْناكُمْ عَذاباً قَریباً یَوْمَ یَنْظُرُ الْمَرْءُ ما قَدَّمَتْ یَداهُ وَ یَقُولُ الْكافِرُ یا لَیْتَنی  كُنْتُ تُراباً :و ما شما را از عذاب نزدیكى بیم دادیم! این عذاب در روزى خواهد بود كه انسان آنچه را از قبل با دست هاى خود فرستاده مى  بیند، و كافر مى  گوید: «اى كاش خاك بودم (و گرفتار عذاب نمى  شدم)!» [النبأ:40]
عده ای فریاد می زنند که ای کاش فاصله ما و شیطان زیاد بود: «حَتَّى إِذا جاءَنا قالَ یا لَیْتَ بَیْنی  وَ بَیْنَكَ بُعْدَ الْمَشْرِقَیْنِ فَبِئْسَ الْقَرینُ :تا زمانى كه [در قیامت ] نزد ما آیند [به شیطانش ] گوید: اى كاش میان من و تو فاصله و دورى مشرق و مغرب بود، پس چه بد همنشینى بودى! »[زخرف:38]
و در آخر عده ای نیز فریاد می زنند که راه فرار و گریز کجاست: « یَقُولُ الْإِنْسانُ یَوْمَئِذٍ أَیْنَ الْمَفَرُّ :آن روز انسان مى  گوید: «راه فرار كجاست؟!» [قیامت:10]
اما پاسخ همه این سوالات و فریادها کاملاً واضح و روشن است و فرصت های طلایی جبران اشتباهات که در اختیار این افراد بوده است، دیگر قابل بازگشت نیست و مهر شکست و بدبختی بر پیشانی آنها زده خواهد شد.

صفحات: 1· 2