منجی موعود و وعده هایی که تحقق یافتی است

چون قائم ما قیام کند کینه ها از دلها بیرون رود، حیوانات نیز با هم سازگاری کنند. در آن روزگار، زن با همه زیب و زیور خویش، از عراق درآید و تا شام برود و از هیچ نترسد…

مهدی موعود

در مقاله قبل بیان کردیم امام عصر علیه السلام کارگزاران و فرمانروایانی کارآمد را انتخاب می کند و به کمک آنها با ظلم و ستم مبارزه می کند و عدالت را در شرق و غرب عالم برقرار می کند و در راستای اجرای این برنامه از آنان پیمان می گیرد و به آنها دستور می دهد که عدالت را برقرار کنند و به آبادانی شهرها و کشورها بپردازند. در سایه ی چنین حکومتی، مردم طعم واقعی زندگی را خواهند چشید.
در این مقاله به بررسی ویژگی های دوران حکومت امام مهدی علیه السلام و بهره هایی که در آن عصر به مردم خواهد رسید، می پردازیم.
شکست مرزهای دانش

در حکومت امام عصر علیه السلام علم و دانش پیشرفت می کند. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند: «… نهمین آنها (امام از فرزند حسین علیه السلام) قائم است که خداوند به دست او همه زمین را از روشنایی پر می کند پس از آنکه گرفتار تاریکی شده است، و از عدالت و دادگری سرشار می کند پس از آنکه از ظلم و جو پر شده باشد، و سراسر عالم را از علم و دانایی بهره مند می کند پس از آنکه به جهل و نادانی گرفتار آمده باشد …» (1)
رشد عقل و اخلاق

در حکومت امام عصر علیه السلام مردم به امنیت اجتماعی خواهند رسید. امنیت در عصر امام عصر علیه السلام چنان فراگیر می شود که حتی اگر کسی به خواب رود اطمینان دارد که او را بیدار نمی کنند و مزاحم خواب او نمی گردند

در حکومت امام عصر علیه السلام فهم و درک مردم بالا می رود و مردم به سمت کمال خواهند کرد. امام باقر علیه السلام فرمودند: «هنگامی که قائم رستاخیز کند، حضرت بر سر بندگان خدا دست می کشد و قوای فکری مردمان را تمرکز دهد و اخلاق آنان را تکامل بخشد.» (2)
امنیت عمومیِ همه جانبه

در حکومت امام عصر علیه السلام مردم به امنیت اجتماعی خواهند رسید. امنیت در عصر امام عصر علیه السلام چنان فراگیر می شود که حتی اگر کسی به خواب رود اطمینان دارد که او را بیدار نمی کنند و مزاحم خواب او نمی گردند.(3) پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند: «امت مهدی به او پناه می برند همانگونه كه زنبورهای عسل به ملکه خود پناه می آورند. او زمین را پر از عدل و داد می کند (چنانکه پیش از آن) پر از ستم و جور شده بود؛ به حدی که مردم به فطرت نخستین خود باز می گردند. شخص خوابیده را از خوابش بیدار نمی کنند و خون کسی ریخته نمی شود….» (4)
امام علی علیه السلام فرمودند: «به دست ما (حکومت ما) روزگار سختی ها و تشنه کامی ها سپری گردد … و چون قائم ما قیام کند کینه ها از دلها بیرون رود، حیوانات نیز با هم سازگاری کنند. در آن روزگار، زن با همه زیب و زیور خویش، از عراق درآید و تا شام برود و از هیچ نترسد …» (5)
از امام صادق علیه السلام روایت شده که فرمودند: «هرگاه او قیام کند به عدل حکم کرده و در روزگاران او ظلم برچیده شود و راهها امن گردد …» (6)
در حکومت امام عصر علیه السلام امنیت در دستگاه قضایی نیز حاکم می شود. درباره حضرت مهدی علیه السلام نقل شده است: «… مهدی علیه السلام قاضیان زشت کردار را کنار خواهد زد و دست سازشکاران را از سر مردم کوتاه خواهد نمود و از بین شما فرماندهان و امیران ظالم را عزل خواهد کرد…» (7) و در حدیثی درباره حضرت مهدی علیه السلام آمده است: «هرگاه او قیام کند به عدل حکم کرده و در روزگاران او ظلم برچیده شود … و هر حقی به صاحب آن بازگردانده می شود…» (8)
رفاه اقتصادی با اجرای عدالت اجتماعی

در حدیثی آمده است: «… خداوند همه ثروتها را (از منابع درآمد) میان مردم تقسیم کرده است، و به هر کس حقش را داده است: کارگزاران و توده مردم و بینوایان و تهیدستان و هر گروهی از گروه های مردم…، اگر عدالت اجتماعی برقرار شده بود همه مردم بی نیاز شده بودند …» (9) و امام صادق علیه السلام فرمودند: «… مردم بی نیاز می گردند آنگاه که عدالت میانشان حاکم باشد…» (10)
در حکومت امام عصر علیه السلام اموال و بخششها میان مردم به طور مساوی خواهد بود و میان افراد تبعیض وجود نخواهد داشت. در حدیثی آمده است: «…خدای عزوجل در آن هنگام مهدی ما را می فرستد… او که از همه بیشتر به رعیت خود رحیم بوده و از همه بیشتر به طور مساوی عدالت را اجرا می کند…» (11)
با اجرای عدالت در تقسیم بودجه دیگر فقیر و محتاج به زکات باقی نخواهد ماند و فقر ریشه کن خواهد شد. امام صادق علیه السلام فرمودند: «… هنگام رستاخیز قائم ما زمین را با نور خدایی بدرخشد … و شما به جستجوی اشخاص بر می آیید که مال یا زکات بگیرند و کسی را نمی یابید که از شما قبول کند و مردمان به واسطه آنچه خداوند از فضل خود به آنان عطا کرده، بی نیاز گردند.» (12)
در جامعه عصر ظهور با اجرای عدالت و فراهم شدن زمینه های رفاه اقتصادی در جامعه مردم غنی و بی نیاز می شوند. علاوه بر آن با بالارفتن درک و فهم مردم روحیه استغنا و بی نیازی در مردم شکل می گیرد. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند: «… مهدی اموال را برابر تقسیم می کند و خداوند بی نیازی و غنا را در دلهای این امت پدید آورد …» (13)
زمین با تمام امکاناتش در خدمت بشر

در جامعه عصر ظهور با اجرای عدالت و فراهم شدن زمینه های رفاه اقتصادی در جامعه مردم غنی و بی نیاز می شوند. علاوه بر آن با بالا رفتن درک و فهم مردم روحیه استغنا و بی نیازی در مردم شکل می گیرد

خداوند در قرآن کریم می فرماید: «و اگر اهل شهرها و آبادیها، ایمان مى آوردند و تقوا پیشه مى كردند، بركات آسمان و زمین را بر آنها مى گشودیم …» (14)
در حکومت امام عصر علیه السلام نیز به دلیل روی آوردن بندگان به طاعت خداوند زمین برکات خود را آشکار خواهد کرد و بشر با پیشرفت علم و دانش بشر از تمام منابع زمینی بهره مند خواهد شد و بسیاری از مشکلات مادی بشر برطرف خواهد شد. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند: «… خداوند برای قائم ما گنجها و معادن زمین را آشکار می سازد…» (15)
امام علی علیه السلام در این باره فرمودند: «… زمین آنچه را در اعماق خویش دارد برای وی بیرون دهد و همه امکانات و برکات خویش را در اختیار او گذارد» (16)
در حکومت امام عصر علیه السلام عمران و آبادانی در تمام زمین روی خواهد داد. امام باقر علیه السلام فرمودند: «برای قائم ما در هم پیچیده می شود (و به لحظه ای از هر نقطه به نقطه دیگر می رسد) … و در زمین جای ناآبادی باقی نمی ماند…» (17)
زندگی در سایه چنین حکومتی رضایت مردم آسمان و زمین را به همراه خواهد داشت.

پی نوشت:

1 . کمال الدین، صدوق، ج1، باب24، ح5، ص260.
2. بحار الأنوار، مجلسی، ج 52، باب 27، ح 71، ص 336.
3 . چشم اندازی به حکومت مهدی(عج)، نجم الدین طبسی، ص 191
4 . اثبات الهداه، شیخ حر عاملی، ج5، ص271به نقل از الحاوی للفتاوی، ص 77.
5 . بحارالانوار، مجلسی، ج52، باب 27، ح 11، ص 316.
6 . همان، ص 338 و 339.
7 . همان، ج 51، ص 120.
8 . همان، ج 52، باب 27، ح83، ص 338.
9 . الکافی، ج1، ص542.
10 . همان، ج3، ح5، ص568
11 . بحار الأنوار، ج 36، باب 41، ح146، ص 308
12 . همان، ج 52، ص 337، باب 27، ح 77.
13 . بحارالانوار، مجلسی، ج51، باب 1، ص84
14 . «وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَى ءَامَنُواْ وَ اتَّقَوْاْ لَفَتَحْنَا عَلَیهم بَرَكَاتٍ مِّنَ السَّمَاءِ وَ الْأَرْض …» (اعراف / 96)
15 . کمال الدین، صدوق، ج 2، باب 38، ح 4، ص 394
16. نهج البلاغه، صبحی صالح، ص 196.
17 . کمال الدین، صدوق، ج 1، باب 32، ح 16، ص 331.

 

قرآن هایی با رد انگشت و اشک…

فضای مجازی آنقدرها هم که می‌گویند، مایوس‌کننده نیست. هنوز می‌شود از لای انبوه صفحات سیاه و خاکستری‌اش، صفحات سفیدی را پیدا کرد که حال و روز خراب این روزهای زمستانی ما را حسابی خوب و بهاری کند. صفحاتی که در کار انتشار نورند و عطر معرفت می‌پراکنند.

«کلاس های صبح چقدر سردند! آمده ام صندلیِ آخر و پیچ خورده ام توی شوفاژِ تهِ کلاس تا این ابرهای غلیظ خفه ام نکنند. کلاس بوی دود کامیون می دهد. توی سرم صدای ضبط را زیاد می کنم تا از استاد فقط لب زدنش را ببینم و لاخه های به هم ریخته موهایش. که کلمه هایش نیایند توی گوشم. چقدر دیالکتیک! چقدر مبانی! چقدر رئالیسمِ انتقادی!
کی این غشای خشک شده، پاره بشود و از دانشگاه بزنم بیرون و جَلد بروم طرف میدان آستانه؟ کی دمِ ظهر می شود؟ بروم کفش هایم را دربیاورم و به یکی از ستون های مسجدِ بزرگ تکیه بدهم تا پیرمردِ قرآن به دست،آرام شبیهِ وزیدن باد، از یکی از درهای آهنی بیاید داخل. درس تفسیر نیست، درسِ وزیدن است.

از صبح، برای کلاس وضو گرفته ام. عطر زده ام، جوراب تمیز پوشیده ام و مو شانه کرده ام. به کیفِ دستی و کتاب ها و خودکارها و سالنامه گفته ام می رویم کلاسِ کلمه های اصیل. می رویم می نشینم و منتظر کلمه ها می مانیم. کلمه های تراش خورد برّاق. وقتی همه آماده بودیم، پیرمرد آمد.»
پشت این جریان مبارک، ردپای آدم هایی هست که لذت کلام حضرت رب الارباب را چشیده اند و دوست ندارند که در این شرب مدام، تک خوری کنند. می خواهند تجربه شان را با دیگران هم به اشتراک بگذارند.

آنچه خواندید یکی از پست های منتشر شده در صفحه ایست با عنوان « قرآن مانوس»، در “اینستاگرام".
این صفحه، تازیانه ایست بر گرده خاطرات خاک خورده تنفس و زندگی در اتمسفر کتاب خدا. صفحه آدم‌هایی که آیه آیه قرآن را زندگی کرده اند.
نفیسه مرشدزاده، نویسنده موفق همشهری جوان و مدیر سابق همشهری داستان، پشت ایده راه اندازی این صفحه است. در پیشانی نوشت «قرآن مانوس» آمده است: « قرآن هایی که زیاد ورق خورده اند، قرآن هایی که یکی با آنها دوست بوده، قرآن هایی که به درون روزمرگی راه پیدا کرده اند؛ قرآن هایی با رد انگشت و اشک…».
فضای مجازی آنقدرها هم که می گویند، مایوس کننده نیست. هنوز می شود از لای انبوه صفحات سیاه و خاکستری اش، صفحات سفیدی را پیدا کرد که حال این روزهای خراب زمستانی ما را خوب و بهاری می کند. صفحاتی که در کار انتشار نورند و عطر معرفت می پراکنند. پشت این جریان مبارک، ردپای آدم هایی هست که لذت کلام حضرت رب الارباب را چشیده اند و دوست ندارند که در این شرب مدام، تک خوری کنند. می خواهند تجربه شان را با دیگران هم به اشتراک بگذارند.
قرآن

این قرآن بخت من است

یکی از این آدم ها درباره قرآن مأنوسش نوشته:

« این قرآن بخت من است… همان قرآنی که مرتضی مهرم کرد. با یک شاخه نبات و چهارده سکه. همان قرآنی که شناسنامه ها و حلقه هایمان کنارش نشستند وقتی مداح حرم، بی خیال جعبه شیرینی مان، بلند بلند “جوانان بنی هاشم بیایید” می خواند، مادرم اشک می ریخت، پدرم به گل های خالی صحن خیره شده بود و حاج آقا آرام آرام” انکحت و زوجت” برایمان زمزمه می کرد. همان که روی سجاده ترمه نشسته بود، میان سفره عقدم. کنار آینه و شمعدانم. همان که وقتی دخترکان فامیل ریز می خندیدند و روی سرمان قند می ساییدند اشکهایم سر خورد و چکید روی آیه های سوره نورش. همان قرآنی که بابا با بغض و دستانی لرزان آورد جلوی صورتم که ببوسم و بعد گرفت بالای سرم، وقتی می خواستم برای همیشه از خانه اش بروم. همان قرآنی که اولین لالایی ها را برای دخترکم از رویش خواندم. وقتی برگه آزمایشگاه اریترون را گذاشتم در پناه آیه ها. همان که پنج ماه است با دستخط مرتضی تاریخ تولد معجزه زندگی مان به تاریخ های قشنگ صفحه اولش اضافه شده… همان که تمام این سالها، نذر های ریز و درشتم را برای بالا و پایین های زندگی نوپا روی کاغذ می نوشتم و با اطمینان از برآورده شدن حاجتم، می سپردم دستش به امانت. از همان روزی که قرآن بخت من شد میان دلم ریسه ای نورانی کشید از امید با “هو علی هین” های محکم و استوار سوره مریم اش و تا همیشه پناهم دادا از سرد و گرم روزگار، در آغوش امنش با نوای بلند و رسای “ولاتخافی و لا تحزنی” قصه مادر موسی… این قرآن سایه سر زندگی ماست،مراقب لحظه های خوب با هم بودنمان. همسفر راه بلدمان، رفیق گریه های و خنده همابمان. و ما انس گرفته ایم با مهربانی های بی دریغش، این قرآن بخت سفید من است…
قرآن

و همینطور این صفحه پر است از روایت های خاطره انگیز کسانی که قرآن را جرعه جرعه نوش کرده اند و چشیده اند. کاربر دیگری از انس مادرش با قرآنی به خط عثمان طه می نویسد:

«قرآن، از روستای مادری آمده. از خانه یکی از اقوام. از این قرآن های جلد سبز کوچکی است که قدیم می دادند به حاجی ها. دست نوشته ی رویش هم هنر هم ولایتی هاست. بچه بودم- بیست و چند سال پیش مثلا- که توی یکی از سفرها به ولایت، مامان قرآن را روی طاقچه صاحبخانه دید. خیلی وقت بود که دلش پیش یکی از این قرآن های عثمان طه مکه گیر بود. قبل از اینکه قرآن برسد به دست مامان و روزی یک جزء اش ختم شود، جاش همانجا روی طاقچه اقوام در ولایت بود. و شاید سالی یکی دو بار برای بدرقه مسافری کسی از طاقچه درمی آمد.
مامان قرآن را نشان کرد- و شاید قرآن مامان را- مامان قرآن را خواست ٓو شاید قرآن مامان را- و از کنج طاقچه کشیدش بیرون.
قرآن یک سفر هم با ما آمد تا اصفهان و شد همدم همه این سالهای گذشته مامان.با مامان رفت تا مشهد تا کربلا و نجف، رفت تا مکه و مدینه. شب های قدر شد واسطه میان مامان و خدا. و هر بار یکی از ما قصد سفر کرد، مامان از زیر این قرآن ردش کرد و سپردش به خدا.
توی تمام این سال ها هم سهم مرحوم حاجیِ صاحب قرآن، هر شب جمعه یک سوره یاسین شد.»

مراتب و درجات شرک

در این مقاله انواع شرک بیان می شود اما بدترین نوع شرک به فرقه وهابیه نسبت داده می شود، با وجود اینکه این گروه، مذاهب اصیل اسلامی را متهم به شرک کرده است؛ دانسته یا ندانسته خود در شرک فرو رفته است. استاد مطهری توضیح مبسوط را داده اند.
شرک

تاریخ نشان می دهد که در برابر توحیدی که پیامبران الهی از فجر تاریخ به آن دعوت می کرده اند انواع شرکها نیز وجود داشته است.[1]

الف.شرک ذاتی: بعضی از ملل به دو(ثنویت) یا سه(تثلیث) یا چند اصل قدیم ازلی مستقل از یکدیگر قائل بوده اند.[ جهان بینی توحیدی،ص59] آنچه مکتب انبیاء به شدت آن را نفی می کند این است که هر مکتب فکری الزاما تبلوریافته خواستهای اجتماعی است که خود آن خواستها به نوبه خود زاییده شرایط اقتصادی می باشند. بنابر،این نظریه که صددرصد نظریه ای ماتریالیستی است مکتب توحیدی انبیاء نیز به نوبه خود تبلور یافته خواستهای اجتماعی و مولود نیازهای اقتصادی زمان خودشان بوده است …که می بایست به صورت یک اندیشه توحیدی توجیه شوند…این است معنی زیربنای اقتصادی داشتن یک فکر و عقیده و اندیشه و از آن جمله اندیشه توحید. قرآن به حکم اینکه برای انسان قائل به فطرت است و فطرت را یک بعد وجودی اساسی انسان می شمارد که به نوبه خود منشأ یک سلسله اندیشه ها و خواستهاست، دعوت توحیدی انبیاء را پاسخگویی به این نیاز فطری می داند و برای توحید، زیربنایی جز فطرت توحیدی عمومی بشر قائل نیست.[ص61] انسان محکوم به اندیشه طبقاتی نیست؛ می تواند بر ضد منافع طبقاتی خود شورش کند(مانند موسای بزرگ شده در تنعم فرعون) این خود دلیل بر این است که مسئله زیربنا و روبنا علاوه بر اینکه انسانیت انسان را از او سلب می کند، خرافه ای بیش نیست. [ص62] به هر حال اعتقاد به چند مبدئی شرک در ذات است و نقطه مقابل توحید ذاتی…اسلام شرک ذاتی را در هر شکل و هر صورت بکلی طرد می کند.[ص64]
شرک در پرستش نقطه مقابل توحید در عبادت است. سایر مراتب شرک که در بالا گفته شد شرک نظری و از نوع شناخت دروغین است اما این نوع شرک شرک عملی و از نوع بودن و شدن دروغین است. البته شرک عملی نیز به نوبه خود مراتب دارد. بالاترین مراتبش (پرستش چوب و سنگ یا فلز یا حیوان یا ستاره یا خورشید یا درخت یا دریا) سبب خروج از حوزه اسلام است و شرک جلی خوانده می شود

ب.شرک در خالقیت: برخی خدا را بعنوان یگانه اصل حهان می شناختند اما برخی از مخلوقات او را با او در خالقیت شریک می شمردند.مثلا می گفتند خداوند مسئول خلقت شرور نیست؛شرور آفریده بعضی از مخلوقات است. اینگونه شرک نقطه مقابل توحید افعالی است.[همان]

ج.شرک صفاتی: استاد این شرک را مخصوص برخی دانشمندان میدانند. «اشاعره از متکلمین اسلامی دچار این نوع شرک شده اند. این نوع شرک نیز(همانند بعضی از مراتب شرک در خالقیت) شرک خفی است و موجب خروج از حوزه اسلام نیست.»[ص65]
بت پرستی

د.شرک در پرستش: این شرک، نقطه مقابل توحید در عبادت است. سایر مراتب شرک که در بالا گفته شد شرک نظری و از نوع شناخت دروغین است اما این نوع شرک شرک عملی و از نوع بودن و شدن دروغین است. البته شرک عملی نیز به نوبه خود مراتب دارد. بالاترین مراتبش (پرستش چوب و سنگ یا فلز یا حیوان یا ستاره یا خورشید یا درخت یا دریا) سبب خروج از حوزه اسلام است و شرک جلی خوانده می شود.اما انواع شرک خفی وجود دارد که اسلام در برنامه توحید عملی با آنها سخت مبارزه می کند.[همان] اسلام هرگونه هواپرستی جاه پرستی مقام پرستی پول پرستی شخص پرستی را شرک می شمارد.[ص66] از نظر قرآن هر اطاعت امری عبادت است؛ اگر برای خدا باشد اطاعت خداست و اگر برای غیر خدا باشد شرک به خداست.[ص68]

مرز توحید و شرک

آیا اعتقاد به موجودی غیر از خدا شرک است؟ استاد جواب میدهد:« مخلوقات خداوند تجلیات فیاضیت او هستند.اعتقاد به وجود مخلوق از آن جهت که مخلوق است متمّم و مکمّل اعتقاد به توحید است نه ضد توحید. پس مرز توحید و شرک وجود داشتن و وجود نداشتن شیء دیگر نیست.

آیا لازمه توحید افعالی این است که نظام سببی و مسببی جهان را انکار کنیم و هر اثری را مستقیما و بلا واسطه از خدا بدانیم؟ استاد جواب میدهد:« اعتقاد به تأثیر و سببیت و نقش داشتن مخلوقات در نظام جهان – با توجه به اینکه همان طور که موجودات استقلال در ذات ندارند استقلال در تأثیر هم ندارند،موجودند به وجود او و مؤثرند به تأثیر او - شرک در خالقیت نیست بلکه متمّم و مکمّل اعتقاد به خالقیت خداوند است.[ص70] مخلوق،در حدوث و بقا نیازمند به خالق است؛ در بقا و در تأثیر همان اندازه نیازمند است که در حدوث.[ص71]
حقیقت این است که مرز توحید و شرک در رابطه خدا و انسان و جهان، «از اویی» و «به سوی اویی» است. [ص74] مرز توحید نظری و شرک نظری «از اویی» است. اعتقاد به وجود موجودی که موجودیتش از او نباشد شرک است. اعتقاد به تأثیر موجودی که مؤثریتش از او نباشد باز هم شرک است…مرز توحید عملی «به سوی اویی» است. توجه به هر موجود هرگاه به صورت توجه به یک راه برای رفتن به سوی حق باشد و نه یک مقصد توجه به خداست
نقد نظریه وهّابیان

آیا مرز توحید و شرک اعتقاد به قدرت و تأثیر مافوق الطبیعی است؟ یعنی اعتقاد به قدرت مافوق قوانین عادی طبیعت برای یک موجود اعم از فرشته یا انسان (مثلا پیغنبر با امام) شرک است اما اعتقاد به قدرت و تأثیر در حد معمولی م متعارف شرک نیست.و همچنین اعتقاد به قدرت و تأثیر انسان از دنیا رفته نیز شرک است… زیرا مستلزم اعتقاد به نیروی ماوراءالطبیعی برای غیر خداست…[ص71]اما از جنبه توحید عملی هر نوع توجه معنوی به غیر خداوند - یعنی توجهی که …توجه کننده بخواهد نوعی رابطه قلبی و معنوی میان خود و طرف مقابل برقرار کند و او را بخواند و متوجه خود سازد و به او متوسل جوید و از او اجابت بخواهد- همه اینها شرک و پرستش غیر خداست، چون اینها شرک و پرستش غیر خداست.
برخلاف تصور رایج وهابیگری تنها یک نظریه ضد امامت نیست بلکه پیش از آنکه ضد امامت باشد ضد توحید و ضد انسان است

[ص72] استاد شهید در جواب این نظر می نویسد: ولی با توجه به موازین توحیدی این نظریه از لحاظ توحید ذاتی در حد نظریه اشاعره شرک آلود است و از نظر توحید در خالقیت و فاعلیت یکی از شرک آمیز ترین نظریه هاست…اینها ناآگاهانه به نوعی استقلال ذاتی در اشیاء قائل شده اند و از این رو نقش مافوق حد عوامل معمولی داشتن را مستلزم اعتقاد به قطبی و قدرتی در مقابل خدا دانسته اند، غافل از آنکه موجودی که به تمام هویتش وابسته به اراده حق است وهیچ حیثیت مستقل از خود ندارد تأثیر مافوق الطبیعی او مانند تأثیر طبیعی او پیش از آنکه به خودش مستند باشد مستند به حق است و او جز مجرایی برای مرور فیض حق به اشیاء نیست. آیا واسطه فیض وحی و علم بودن جبرئیل و واسطه رزق بودن میکائیل و واسطه احیاءبودن اسرافیل و واسطه قبض اواح بودن ملک الموت شرک است؟ از نظر توحید در خالقیت این نظریه بدترین انواع شرک است، زیرا به نوعی تقسیم کار میان خالق و مخلوق قائل شده است؛ کارهای ماوراءالطبعی را قلمرو اختصاصی خدا و کارهای طبیعی را قلمرو اختصاصی مخلوقات خدا یا اشتراکی خدا و مخلوق قرار داده است…برخلاف تصور رایج وهابیگری تنها یک نظریه ضد امامت نیست بلکه پیش از آنکه ضد امامت باشد ضد توحید و ضد انسان است…از آن جهت ضد انسان است که استعداد انسانی انسان را درک نمی کند و او را در حد یک حیوان طبیعی تنزل می دهد.[ص73 و74] حقیقت این است که مرز توحید و شرک در رابطه خدا و انسان و جهان، «از اویی» و «به سوی اویی» است. [ص74] مرز توحید نظری و شرک نظری «از اویی» است. اعتقاد به وجود موجودی که موجودیتش از او نباشد شرک است. اعتقاد به تأثیر موجودی که مؤثریتش از او نباشد باز هم شرک است…مرز توحید عملی «به سوی اویی» است. توجه به هر موجود هرگاه به صورت توجه به یک راه برای رفتن به سوی حق باشد و نه یک مقصد توجه به خداست. [ص75]

1.مقدمه ای برجهان بینی،ج2، جهان بینی توحیدی،ص59،انتشارات صدرا،شهریور

شیطان را گریان کنید!!

روزی پیامبر صلی اله علیه و آله از شیطان پرسید: ای ملعون! چرا مانع از صدقه دادن می شوی؟ عرض کرد: یا رسول الله! اگر ارّه ای بر سر من بگذارند و مانند درخت و چوب سرم را ارّه کنند، برای من راحتتر از صدقه دادن اشخاص است. آن حضرت پرسیدند: چرا صدقه چنان ناراحتت می کند؟ در جواب گفت:…

صدقه دادن

آشنایی مختصری با شیطان

در قرآن مجید در 63 آیه نام شیطان، در 11 آیه نام ابلیس و در 17 آیه نام شیاطین آمده است. قرآن شناسنامه شیطان و ماهیت او را این طور بیان می دارد: از آیات متعدد قرآن استفاده می شود که ماده اولیه شیطان[1] «آتش» بوده است؛ مثلاً، در آیه ای می فرماید: «و اذقلنا للملائکة اسجدوا لادم فسجدوا الاّ ابلیس کانَ من الجنّ ففسق عن امر ربّه.» [2]چنان که ملاحظه می شود، این آیه شریفه، ابلیس را از جن می داند. ابلیس اسم خاص همان شیطانی است که اغواگر حضرت آدم بود و خدای تعالی در قرآن گاهی با عنوان «ابلیس» و گاهی با عنوان «شیطان» از او تعبیر می کند.[3]خود شیطان هم خلقت خود را از آتش می داند، آن جا که خداوند از او سؤال می کند: چه چیزی مانع سجده کردن تو بر آدم شد، گفت: «انا خیرٌ منه خلقتنی من نارٍ و خلقته من طینٍ.» در جای دیگر می گوید: «ءَاسجدُ لمن خلقت طینا» [4]به تصریح قرآن، شیطان از فرمان خدا سرپیچی کرد: «ابی واستبکر و کان من الکافرین» [5]؛ «کان من الجنّ استکبرو کان من الکافرین؛[6] «انّ الشیطان کان للرّحمن عصّیا.» [7]و قرآن شیطان را دارای ذریّه می داند، آن جا که می فرماید: «واذ قلنا للملائکة اسجدوا لآدم فسجدوا الاّ ابلیس کان من الجن ففسق عن امر ربّه افتتخذونه و ذرّیّته اولیاء من دونی و هم لکم عدوٌ بئس للظالمین بدلاً.» [8] قرآن در آیات متعددی، شیطان را دشمن آشکار انسان می داند و انسان را از پی روی او برحذر می دارد: «و انّ الشیطان للانسان عدوٌ مبینٌ» [9].

آیا قادرید شیطان را بگریانید؟

در صدقه دادن پنج خصلت است: مال را زیاد می کند، مریضان را شفا می دهد، بلاها را دفع می کند. صدقه دهندگان، به سرعت برق از پل صراط می گذرند، بدون حساب داخل بهشت می شوند و برای ایشان عذابی نیست.

با مقدمه ای که ذکر کردیم، حال قصد داریم مسئله ای را مطرح کنیم که شاید سوال شما خواننده عزیز هم باشد و آن اینکه چه وقتهایی شیطان از فرط ناراحتی گریه کرده و چه اوقاتی ما می توانیم او را به گریه اندازیم؟
با اندکی تفحص روشن می شود که علاوه بر مواردی که شیطان را آزار داده و ناراحت می کند برخی کارها نیز در طول زندگی آدم علیه السلام و فرزندانش و در طول تاریخ، ابلیس را چنان آزار داده که باعث ناله و زاری ابلیس شده و حتی او را به گریه واداشته است که در زیر به برخی از آن موارد اشاره می کنیم:
1- وقتی حضرت آدم توبه کرد و خدا توبه اش را پذیرفت شیطان ملعون چنان از سوز دل ناله کرد که ملائکه آسمان و زمین را متوجه کرد و همه او را لعنت کردند.

2- روزی که حضرت یوسف از دست زلیخا گریخت، شیطان از سوز دل ناله ای کرد که ملائکه صدای او را شنیدند و لعنتش کردند.

3- در غدیر خم، وقتی پیامبر صلی الله علیه و آله، امام علی علیه السلام را به خلافت منصوب کرد و فرمود: “من کنتُ مولاهُ فعلیٌّ مولاه"، شیطان از دل پردردش ناله ای کشید و گفت: از این پس چه کنم و چاره ام چیست؟ اولادش را جمع کرد و گفت: تا می توانید مردم را به شک اندازید، محبت، ولایت و دوستی علی علیه السلام را چنان بر مردم متشبه کنید که او را به خدایی باور کنند و از غلو به جهنم بروند و عده ای از راه و روش او برگردند و جهنمی شوند.

4- روز عاشورا بسیار زحمت کشید تا زمینه ای فراهم کرد که همه لشکر عمر سعد، علیه امام حسین علیه السلام شوریدند و او را به شهادت رساندند. آنگاه همه شیاطین، روی زمین پخش شدند و با شادی و خوانندگی ابراز خرسندی کردند. شیطان می گفت: عجب خلق خدا را گمراه کردم و به مقصودم رسیدم. پس از اینکه شیطان از ثواب و مقام و منزلت پیروان و زیارت کنندگان امام حسین علیه السلام آگاه شد از کرده خود پشیمان شده و از روی حسرت نعره ای کشیده که همه ملائکه لعنتش کردند. گفت: واویلا، قضیه بر عکس شد و مردم بیشتری داخل بهشت شدند.

5- وقتی که پیامبر صلی الله علیه و آله، به پیامبری مبعوث شد و مردم را از نادانی، گمراهی و جهنم نجات داد و به سوی بهشت رهنمون شد، ابلیس ناله کرد و فریاد کشید.

6- وقتی سوره مبارکه “حمد” نازل شد، ابلیس فریاد زد و ناله کرد، چون می گفت: این سوره سبب آمرزش گناهان اولاد آدم می شود.

شیطان به عنوان دشمن دیرینه و پرکینه، از انجام هر عمل صالح و شایسته ای که منجر به سعادت افراد شود ناراحت و محزون می شود. پس مبارزه با شیطان جزء آسانترین کارهاست و کافیست برای مبارزه با او فقط کارهای انسانی و دینی خود را انجام دهیم تا بدین وسیله به خدای تعالی و به کمال خویش نزدیکتر شویم.

7- امام صادق علیه السلام فرمودند: وقتی انسان در برابر خدا سجده کند و آن را طول دهد، شیطان از ناراحتی فریادش بلند می شود و به کناری رفته و شروع به گریه می کند و می گوید: وای بر من، این بنده خدا چگونه او را اطاعت می کند و در مقابل او به خاک می افتد، در حالی که من او را معصیت نمودم و به آدم سجده نکردم.

8- دیدار با مومن: دید و بازید مومنان از یکدیگر شیطان را چنان ناراحت می کند که به صورت خود زده و دست و پای خود را زخمی می کند.

9- صدقه دادن. روزی پیامبر صلی اله علیه و آله از شیطان پرسید: ای ملعون! چرا مانع از صدقه دادن می شوی؟ عرض کرد: یا رسول الله! اگر ارّه ای بر سر من بگذارند و مانند درخت و چوب سرم را ارّه کنند، برای من راحت تر از صدقه دادن اشخاص است. آن حضرت پرسیدند: چرا صدقه چنان ناراحتت می کند؟
در جواب گفت: در صدقه دادن پنج خصلت است: مال را زیاد می کند، مریضان را شفا می دهد، بلاها را دفع می کند. صدقه دهندگان، به سرعت برق از پل صراط می گذرند، بدون حساب داخل بهشت می شوند و برای ایشان عذابی نیست. پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند: خدا عذابت را زیاد کند.
سخن آخر اینکه:

شیطان به عنوان دشمن دیرینه و پرکینه، از انجام هر عمل صالح و شایسته ای که منجر به سعادت افراد شود ناراحت و محزون می شود. پس مبارزه با شیطان جزء آسانترین کارهاست و کافیست برای مبارزه با او فقط کارهای انسانی و دینی خود را انجام دهیم تا بدین وسیله به خدای تعالی و به کمال خویش نزدیکتر شویم.

پی نوشتها:
[1] التحقیق فی کلمات القرآن الکریم،ج6،ص68
[2] سوره کهف/آیه 5
[3] آیاتی که در آن ها از او با عنوان ابلیس یادکرده است: مانند: «و اذقلنا للملائکةِ اسجدوا لادم فسجدوا الاّ ابلیس ابی و استکبر و کان من الکافرین» (بقره:34) و نیز ر. ک: حجر: 3132 / اسرا: 61/ کهف: 50 / طه: 116/ ص: 7475. در بعضی موارد نیز با عنوان شیطان از او نام می برد: مانند: «یا بنی آدم لایفتننّکم الشیطان کما اخرج ابویکم من الجنّة.» (اعراف: 27) و نیز ر.ک: بقره: 26 / طه: 120. ضمنا از جمله آیاتی که به خوبی دلالت می کنند بر این که این شیطان همان ابلیس است آیات 61-65 اسراء می باشند.
[4] اسراء: (61)
[5] بقره: (34)
[6] ص: (74)
[7] مریم: (44)
[8] کهف: (50)
[9] (یوسف: 5)
منابع:
سایت اسلام کوئیست
دانشنامه رشد

برای حفظ قرآن کریم چگونه اقدام کنیم؟

در ابتدا سزاوار است كه “انگیزه و هدف” از انجام این كار مورد بررسی قرار گیرد، تا از انگیزه ‌ها و اهدافی كه با شأن والای این كتاب الهی سازگاری ندارند به دور مانده، و روحیه معنوی و ملكوتی كلام الهی، تا پایان كار بر روند حفظ و بر افكار و اعمال حافظ قرآن حاكم باشد. و پس از آن باید تصمیم بگیریم كه آیا هدف ما حفظ كل قرآن است و یا كمتر؟

قرآن

پرسش: مدتی است که علاقه شدیدی به حفظ قرآن پیدا کرده ام ولی نمی دانم چطور و از کجا باید شروع کنم و چگونه این کار را دنبال کنم؟

در ابتدا سزاوار است كه “انگیزه و هدف” از انجام این كار مورد بررسی قرار گیرد، تا از انگیزه ‌ها و اهدافی كه با شأن والای این كتاب الهی سازگاری ندارند به دور مانده، و روحیه معنوی و ملكوتی كلام الهی، تا پایان كار بر روند حفظ و بر افكار و اعمال حافظ قرآن حاكم باشد. و پس از آن باید تصمیم بگیریم كه آیا هدف ما حفظ كل قرآن است و یا كمتر؟

پس از مشخص شدن هدف، عزم خود را محكم نموده و كمر همت ببندیم، و از هیچ تلاش و كوششی برای رسیدن به هدف كوتاهی ننمائیم.

پس از گذراندن این مراحل، نوبت به مرحله انتخاب “شیوه و برنامه حفظ قرآن” می ‌رسد.

الف) برای داشتن برنامه صحیح و منظم در مدت حفظ به “میزان سرعت” و “مدت زمان” حفظ باید توجه ویژه داشت. سرعت و زمان حفظ كل قرآن دارای شیوه‌ های مختلفی است كه شما هر كدام را مایل باشید می ‌توانید به عنوان شیوه كار خود قرار دهید.

این شیوه‌ ها عبارتند از:

1. سرعت خیلی كم؛ بدین صورت كه در یک هفته فقط یک صفحه قرآن حفظ ‌شود. بنابراین روش كل قرآن در 600 هفته كه برابر با 12 سال است حفظ می ‌شود.

2. سرعت كم؛ كه در هفته یک ورق ـ یعنی دو صفحه ـ حفظ می‌ شود. این شیوه حدود 300 هفته كه تقریباً برابر با 6 سال است، برای حفظ كل قرآن طول می ‌كشد.

3. سرعت متوسط؛ در این روش هفته‌ای 3 صفحه حفظ می ‌شود كه در مجموع برابر است با 200 هفته كه مطابق حدود 4 سال می شود. معمولاً برای شروع، این روش مناسبتر و بهتر است.

4. سرعت خوب؛ در این روش در یک هفته 6 صفحه حفظ می ‌شود؛ یعنی در طول 100 هفته و مطابق با حدود 2 سال، حفظ قرآن تمام می‌ شود.

5. سرعت خیلی بالا؛ كه در هر هفته 6 ورق، یعنی 12 صفحه حفظ می ‌شود كه در مجموع حفظ كل قرآن كریم در 50 هفته برابر با حدود یک سال طول خواهد كشید.

توجه داشته باشید كه هر كس مطابق با شرائط خود باید شیوه حفظ را انتخاب كند، ولی معمولاً شروع خوب با سرعت متوسط می ‌باشد كه در ادامه راه و پس از یک سال یا دو سال می ‌توان آن را به سرعت خوب یا سرعت خیلی بالا تغییر داد.

ب) در ادامه، به ویژگیهایی كه قرآن مورد استفاده برای حفظ باید داشته باشد توجه نمائید:

اول این كه سعی كنید 2 قرآن داشته باشید، یكی در منزل و جایی كه ساكن هستید، و دیگری برای این كه همیشه همراهتان باشد. و بدانید كه این دو قرآن باید در مواردی كه اشاره می شود شبیه هم باشند. خصوصیات این قرآنها باید چنین باشد:

1. هر دو دارای خط واضح و خوانایی باشند.

2. صفحه قرآن دارای نقش و نگار نباشد.

3. قرآن دارای حاشیه نباشد.

4. دارای ترجمه نباشد. البته این بدان معنا نیست كه در حفظ نیازی به ترجمه آیات نیست، بلكه این تنها برای بهتر حفظ شدن است.

ج) نكته دیگر داشتن تمركز است؛ لذا باید این تمركز و آرامش را در خود ایجاد كنید. به صورت فشرده به عوامل ایجاد تمركز اشاره می ‌شود:

1. زمان: انتخاب زمان مناسب برای حفظ تجربه ‌ای است؛ یعنی هر كس باید تجربه نماید كه در چه زمانی بهتر می ‌تواند حفظ كند، ولی معمولاً بعد از خواب، زمان خوبی است، ولی قبل از خواب یا در حال گرسنگی یا تشنگی زیاد و یا بعد از مطالعه سنگین، وقت مناسبی برای حفظ نیست.

2. مكان: مكانی مناسب تر است كه دمای آن متعادل بوده، شلوغ نباشد، رفت و آمد زیاد نباشد، و منظره، عكس و تابلو هم نداشته باشد.

3. حالات شخص: بهترین زمان حفظ وقتی است كه ذهن آرام باشد و دغدغه فكری نداشته باشد.

از ابتدا تا این جا برای آشنایی با حفظ و شیوه ‌های مختلف آن، و به طور كلی برنامه ‌ریزی و انتخاب روش بود، ولی از این جا به بعد به طور عملی وارد حفظ خواهیم شد.

برای حفظ قرآن، اولا، باید یک بار آیه را فصیح خوانی كرد؛ یعنی به صورت شمرده و روان، آیه را خواند. و ثانیا، به ترجمه روان آیات مراجعه نمود؛ چرا كه آیاتی كه دارای موضوع و مفهوم خاصی هستند، و یا شأن نزول و داستان معلومی دارند بهتر به حافظه سپرده می‌ شوند.

نكته مهم دیگر آن كه در حفظ آیه، سه روش وجود دارد:

1. استفاده از نوار و شنیدن آیه و تكرار آن، كه این شیوه برای كودكان مناسب تر است.

2. نوشتن آیه: این شیوه سخت و وقت گیر است، لذا توصیه نمی ‌شود.

3. بهترین شیوه حفظ تكرار شخصی است؛ یعنی هر آیه را چند بار تكرار كرده تا حفظ شوید؛ و آیات طولانی را به چند قسمت تقسیم كرده و هر قسمت را تكرار نموده و با حفظ شدن هر قسمت، آن را به همراه قسمت حفظ شده قبلی تكرار نمائید.

نكته قابل توجه این كه با در نظر داشتن نوع سرعت حفظی كه انتخاب كرده ‌اید، می ‌توانید هر صفحه را به چند قسمت تقسیم نموده و در هر مرحله، قسمتی را حفظ نمائید.

برای حفظ ارتباط آخر آیه قبل با ابتدای آیه بعد مهم است؛ لذا این دو قسمت را با هم تكرار كنید، هر چند از لحاظ معنا ارتباط چندانی با هم نداشته باشند.

برای بهتر حفظ شدن آیات، شایسته است به عنوان مثال اگر از آیه 1 تا آیه 3 را حفظ كردید، با حفظ آیه چهارم، از آیه 2 تا 4 را تكرار كنید، و همین طور با حفظ آیه 5، آیه 3 تا 5 را و … پس پایان صفحه از ابتدا تا پائین صفحه را تكرار كنید.

نكته مهم و اساسی این كه پس از حفظ مراجعه مجدد داشته باشید؛ لذا پس از 2 تا 3 ساعت، یک مراجعه داشته باشید تا مطلب فراموش شده یاد آوری شود، و مطالب حفظ شده بهتر حفظ گردد. توجه داشته باشید كه مراجعه بعدی، نیاز به زمان زیادی ندارد، بلكه برای هر مراجعه بیش از 15 الی 30 دقیقه وقت لازم نیست.
برای حفظ قرآن، اولا، باید یک بار آیه را فصیح خوانی كرد؛ یعنی به صورت شمرده و روان، آیه را خواند. و ثانیا، به ترجمه روان آیات مراجعه نمود؛ چرا كه آیاتی كه دارای موضوع و مفهوم خاصی هستند، و یا شأن نزول و داستان معلومی دارند بهتر به حافظه سپرده می‌ شوند.

اما برای استحكام مطالب حفظ شده می ‌توان به این نكات اشاره نمود:

1. وصل آخر آیه به اول آیه بعد.

2. رمز گذاری برای آیات متشابه و مشترک؛ كه این ذوقی و بر اساس توانایی حافظه است.

3. نوشتن ابتدای آیات و شماره آنها.

باید توجه داشت كه حفظ شماره آیه خیلی مهم است؛ ولی حفظ جزء و صفحه و … ثمره چندانی ندارد. البته در خصوص جزء 29 و 30 حفظ شماره آیه نیز چندان مفید فایده نیست.

مرحله مهم دیگر، تكرار محفوظات است؛ یعنی پس از 10 الی 15 روز باید محفوظات قبلی را تكرار كنیم.

اگر كمتر از 10 جزء است، تقسیم بر 7 روز می ‌كنیم، و روزی یک قسمت را تكرار می ‌كنیم تا همه محفوظات قبلی تكرار شود. اگر محفوظات ما بین 10 تا 20 جزء است، تقسیم بر 10 روز می ‌كنیم و روزی یک قسمت را تكرار می ‌كنیم. و اگر بین 20 تا 30 جزء است تقسیم بر 15 روز می ‌كنیم.

قابل توجه آن كه این مرحله تكرار محفوظات بسیار مهم و اساسی است؛ چرا كه حفظ كردن همیشه آسانتر از نگهداری مطالب حفظ شده است.

امید است كه در سایه كلام الهی بتوانید هر چه سریع تر به مراحل عالی تری از تكامل صعود نمائید.

 

چگونه همسرم را نماز خوان کنم؟

پرسش: چند سال است که ازدواج کرده ام. شوهرم نسبت به نمازش خیلی بی اهمیت است و نمازهایش را مرتب نمی خواند. از قضا شدن نمازش هم ناراحت نمیشود. این موضوع منو خیلی نگران و ناراحت میکند. من خودم به این مساله اهمیت زیادی میدم و تا جایی که ممکنه نمازمو اول وقت میخونم. چند دفعه به او تذکر دادم ولی اهمیتی نمیده و من چون میدونم که این بی اهمیتیش روی زندگیمون هم بی تاثیر نیست لطفا راهنمایی ام کنید که چگونه با او رفتار کنم؟

با توجه به فرمایش آیه 6 سوره تحریم كه می‌فرماید : قو انفسكم و اهلیكم نارا… یعنی خود و خانواده‌ ی خود را از آتش دوزخ دور نگه دارید، همچنین آیه‌ 132 سوره‌ ی طه می فرماید : وأمر اهلك بالصلوة یعنی خانواده ‌ی خود را امر به نماز كن، دغدغه ی شما بسیار به جا ست. در راستای این منظور :
1- از پیوند عاطفی كه در روابط زناشویی دارید استفاده نمائید.
2- برای بیان نظرات خود از والدین و یا خواهر و برادر ایشان كه ارتباط عاطفی قوی تری با همسرتان تان دارند استفاده كنید.
3- از والدین و كسانیكه به عنوان الگو می باشند بخواهید كه آنها اهمیت بیشتری به نماز داده و حتما نماز خود را در اول وقت به جا آورند.
4- از اتفاقات پیرامونی خود جهت راهنمایی وی استفاده كنید به عنوان مثال شنیدن خبر مرگ ناگهانی دوستان و آشنایان و فامیل معمولا بسیار بر روی افراد تاثیر می گذارد و شما می توانید در چنین موقعیت هایی متذكر شوید كه مرگ معلوم نیست چه موقع به سراغ ما بیاید و چه بسا فرصت جبران گذشته را به ما ندهد و اگر ما دست خالی به آن دنیا برویم سرنوشت بسیار بدی پیدا خواهیم كرد؛ پس چه خوب است تا زنده ایم فرصت را غنیمت شمرده و برای خود ره توشه ای ذخیره نمائیم.
5- از داستانهای عبرت آموز بهره بگیرید كه در این مورد می توانید به كتابهای ذیل مراجعه نمائید.
* داستانها و حكایتهای نماز (یك) - مولف : رحیم كارگر محمدیاری- ناشر : ستاد اقامه نماز
* داستان نماز عارفان - مولف : سید مهدی شمس الدین - ناشر : ستاد اقامه نماز
* بهترین پناهگاه - مولف : رحیم كارگر محمدیاری - ناشر : ستاد اقامه نماز
* داستانهای نماز - مولف : مرتضی عطائی - ناشر : ستاد اقامه نماز خراسان
* پیش از نماز - مولف : مصطفی محمدی - ناشر : سازمان تبلیغات اسلامی
* شكوه محراب (قصه های نماز) - مولف : لطیف راشدی - ناشر : حوزه علمیه قم
6- از اصول و عقایدی كه تاكنون نسبت به آنها پایبندی خود را حفظ نموده بهره كافی را ببرید مثلا ممكن است وی ارادت خود را نسبت به امام حسین علیه السلام حفظ كرده باشد لذا شما می توانید با بیان داستان عاشورا بگوئید كه ایشان در بدترین شرایط ، در اول وقت نماز خواند پس چه جوابی به امام خواهیم داشت اگر از ما بپرسد كه من در چنین شرایطی نمازم را ترك نكردم چرا تو كه ادعای محبت من را داری با وجود آرامش و تمامی امكانات رفاهی نمازت را نمی خواندی؟
و یا ممكن است كسی چون به شفاعت معصومین ( علیهم السلام ) اعتقاد دارد بگوید كه ما چون شیعه هستیم هر كار بكنیم بالاخره مورد شفاعت ائمه علیهم السلام قرار می گیریم و بهشتی می شویم ! در پاسخ به وی بگوئید: امام صادق علیه السلام در آخرین لحظات شهادت خود دستور داد تمامی خویشاوندانش را جمع نمودند و به آنها فرمود «ان شفاعتنا لا تنال مستخفا بالصلاة» بشفاعت ما نخواهد رسید كسى كه نماز خود را سبک شمارد. ( بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، ج‏47، ص: 8)
در پایان جهت رسیدن به نتیجه مطلوب و عملی شدن آنچه تاكنون گفته شد نكاتی را حتما باید لحاظ نمائید:
1- مطالب مندرج در این نوشتار برنامه هایی عملی می باشد كه پیاده نمودن آنها نیازمند صبر ، حوصله و زمان می باشد بنابراین تمامی آنچه گفته شد را به عنوان یک مقاله و یا مطلب علمی یكجا مطرح ننمائید بلكه هر كدام از این موارد را به تناسب موقعیت و در فرصتهای مناسب به مرور زمان پیاده نمائید.
2- در هیچ یک از مراحل گفته شده از برخورد نیک و ملاطفت آمیز و احترام نهادن دور نشوید. این را بدانید كه با فشار و اجبار كسى را نمى توان هدایت نمود و چه بسا تأثیر منفى آن بیشتر از هدایت گردد. اگر رابطه شما با همسرتان اكنون به جبهه گیرى و حساسیت نشان دادن و صف آرایى منتهى شده است براى مدتى سكوت كرده و حرفى به او نگویید و به دنبال اجراى روش غیر مستقیم باشید و به شكلى از همكارى افراد دیگر بهره مند شوید.
3- مسئولیت بعضی برنامه های نماز را به وی بسپارید مثلا از او بخواهید تا وقت نماز را به شما یاد آوری نماید.
4- از زور و تحمیل و قهر و ناراحتی خودداری نمائید چرا كه تحمیل فطرت خداداد را منحرف می سازد و او را از خواندن نماز منصرف می كند.
5- خطا و اشتباه نمودن را انتظار داشته و بپذیرید و بعد آن را فراموش كنید.
6- تمام انتظارات و خواسته های خود را در قالب محبت و دوستى بیان كنید.
امام صادق علیه السلام در آخرین لحظات شهادت خود دستور داد تمامی خویشاوندانش را جمع نمودند و به آنها فرمود «ان شفاعتنا لا تنال مستخفا بالصلاة» بشفاعت ما نخواهد رسید كسى كه نماز خود را سبک شمارد.

7- به شخصیت او به خصوص در جمع دوستان احترام بگذارید.
8- توان روحى و جسمى و روانى او را در عمل به خوبى ها و ترک بدى ها مد نظر داشته باشید و فراتر از توانش از او انتظار نداشته باشید.
9- هرگز وى را سرزنش نكنید و از طریق نكوهش و سرزنش نخواسته باشید افكار و اندیشه هاى خود را به وى منتقل و یا تحمیل كنید.
10- از سخت گیری و زیاده روی پرهیز نموده و نماز را سهل و آسان جلوه دهید و به او متذكر شوید كه میزان وقتی كه انسان در طول 24 ساعت روز برای نماز صرف می نماید در مقایسه با وقتی كه انسان برای خواب و خوراک و حتی دیدن فیلم و یا اینترنت می گذارد چیزی نیست.
11- همسر شما باید این موضوع را درک نماید كه آنچه كه شما مطرح می نمائید از سر دلسوزی و شفقت و مهربانی، همراه با رأفت و رحمت، و عشق و موعظه حسنه می باشد و نیت دیگری ندارید.
12- در صورت اقدام به اقامه نماز، ایشان را مورد تشویق قرار دهید.
13- صفات پسندیده و نقاط مثبتی كه در ایشان هست را مد نظر قرار دهید و همواره ایشان را به خاطر آن ویژگی های مثبت مورد احترام و تكریم قرار دهید.
14- از بحث و جدل های بی فایده كه ثمره ای جز بی احترامی به یكدیگر و بسته شدن راههای دیگر ندارد جداً خوددارى كنید.
15- براى دستیابى به توفیق هدایت وی بسوی نماز به ائمه اطهار(علیهم السلام ) متوسل شوید و آنها را در پیشگاه خداوند واسطه كنید كه خداوند توفیق چنین عملی را به شما عطا فرماید.
16- نیت شما از بحث با وی محكوم كردن وی نباشد، بلكه به قصد تبیین و روشن شدن مسأله به گفتگو بپردازید و هر زمان كه احساس كردید تا حدودى قانع شد و یا ساكت شد، بحث را تمام شده تلقى كنید ولى تصریح نشود كه پس حق با من است و یا از این نتیجه گیرى هاى صریح كه طرف مقابل احساس ضعف كنید و خداى نكرده به گونه اى به لجبازى منتهى نشود.
17- در خصوص مسائل دینی؛ از سوی خود اظهار نظر نكنید بلكه مطالبی كه ارائه می نمائید مستند به روایات معتبر و یا فتاوای مراجع باشد .
18- هر شخصى یک نقطه پذیرش و به قول معروف «رگ خوابى» دارد، سعى كنید این رگ خواب و نقطه پذیرش را به دست آورید و از این كانال وارد شوید و هدف خود را تعقیب كنید و لذا به صرف این كه باید شخصى را هدایت كرد بسنده نكنید بلكه با مطالعه بر روى خصوصیات وى؛ راه نفوذ در او و جلب نظر او را به دست آورید سپس زیر بناهاى فكرى وی را مورد بررسى قرار داده و در اصلاح آن بكوشید. دیدگاه فرد در مورد خداوند، جهان هستى، انسان، معاد و امورى است كه داراى نتیجه مستقیم بر عملكرد افراد می باشد. پس باید به تقویت و اصلاح این مبانى كوشید.

مشاور: روحانی
منبع: پرسش و پاسخ های عمومی مرکز مشاوره

علت نهیب امیرالمومنین به شریح قاضی!

با مطالعه گفتار و عملکرد امیرالمومنین علیه السلام در زمینه پول و تفکر اقتصادی متوجه می شویم که ایشان به تبعیت از پیامبر صلی الله علیه و آله سبک خاص تفکری داشته اند که با همه نظامهای فکری متفاوت است. در اینجا به چند نمونه از گفتار و عملکرد ایشان اشاره می کنیم.

نهج البلاغه

در نگاه مولای متقیان، بدگویی درباره دنیا کار عاقلانه ای نیست. نکات مثبت فراوانی درباره دنیا وجود دارد که باعث می شود مثل دنیا مثل یک پل برای آخرت و برای خوشبختی دائمی انسان باشد. در تفکر ایشان درباره دنیا، نه از حرص و ولع دنیاپرستان خبری هست و نه از یک جانبه نگری زاهد نمایان؛ بلکه هر چه هست، تعادل انسانی است.
در اینجا به بازخوانی رفتار امیرالمومنین علیه السلام در مقابل دو نفر از مرتبطین خود که دارای خانه بزرگ بودند، می پردازیم تا کمی بیشتر با سبک فکر آن حضرت آشنا شویم.

امام علیه السّلام بر كارگزارانش سختگیر بود و با اندرزهاى سوزان خویش بر دل و جانشان مى نواخت تا همیشه بهوش باشند که دچار خیانت و كوتاهى نشوند. (ترجمه فی ظلال نهج البلاغه، 5، 25) شاید به این دلیل است که آن حضرت اینگونه بر شریح قاضی نهیب می زند و او را متوجه می کند

قدم به قدم با امیرالمومنین علیه السلام
الف) از سخنان آن حضرت است زمانى كه در بصره جهت عیادت علاء بن زیاد حارثى كه یكى از یارانش بود وارد شد، چون خانه او را وسیع دید فرمود: با این خانه وسیع در دنیا چه مى كنى و حال آنكه در آخرت به خانه گسترده محتاج ترى؟! آرى اگر بخواهى به وسیله این خانه، به منزل وسیع آخرت برسى در این خانه میهمانى برگزار كن، صله رحم به جاى آور، و حقوقى را كه خداوند بر عهده ات گذاشته در جاى خود پرداخت كن، در این صورت به سبب این خانه به آخرت دست یافته اى.
ب) سخنان آن حضرت به برادر علاء، که تارک دنیا شده بود: اى دشمنك جان خویش، شیطان پلید تو را به بیراهه كشیده، آیا به زن و فرزند خود رحم نكردى؟!
گمان مى كنى خداوند چیزهاى پاكیزه را بر تو حلال كرده آن گاه از اینكه از آنها بهره مند شوى ناراضى است؟ تو نزد خداوند بى مقدارتر از آنى كه با تو این گونه رفتار نماید.
عاصم گفت: یا امیر المۆمنین، تو خود با لباس خشن و غذاى ناگوار زندگى مى كنى! حضرت فرمود: واى بر تو، من همانند تو نیستم، زیرا خداوند بر پیشوایان عادل واجب فرموده كه خود را با مردم تهیدست برابر قرار دهند تا تهیدستى بر فقیر سنگینى نكند و او را از پاى در نیاورد.
ج) شریح بن حارث، قاضى امیر المۆمنین علیه السّلام که در زمان حكومت آن حضرت خانه اى به مبلغ هشتاد دینار خرید.
خبر این برنامه به آن جناب رسید، وى را خواست و به او فرمود: به من خبر رسیده خانه اى به هشتاد دینار خریده، و برایش سند نوشته، و بر آن گواهانى گرفته اى!
عاصم بر خلاف برادرش علاء، تارک دنیا شده بود. امام علیه السلام به او می آموزند که باید در زندگی تعادل را حفظ کند و نباید ساده زیستی امیرالمومنین را الگو قرار دهد زیرا آن حضرت بخاطر آنکه حاکم مسلمانان است وظیفه خود می داند که سطح زندگی خود را پایین نگه دارد تا فقرای جامعه دلسرد نشوند.

گفت: آرى چنین است اى امیر مۆمنان.
حضرت خشم آلود به او نگریست، سپس فرمود: به زودى كسى به نزدت مى آید (ملك الموت) كه به سند خانه نظر نمى كند، و از گواه آن نمى پرسد، تا آنكه تو را از خانه بیرون مى كند، و تنها تسلیم خانه قبر مى نماید. اى شریح، مواظب باش كه این خانه را از غیر مال خود نخریده، یا قیمت آن را از غیر مال حلال نداده باشى، كه در این صورت دچار خسارت دنیا و آخرت شده اى.
آگاه باش، اگر زمان خرید خانه نزد من آمده بودى، براى تو سندى مانند این سند مى نوشتم، که در خرید این خانه به یك درهم چه رسد بالاتر از آن رغبت نمى كردى. و آن سند این است… این نامه مطابق قراردادهای اقتصادی نوشته شده است اما تماما توجه به مرگ و آخرت است و از این لحاظ بی نظیر است.
سه نکته:

اول - امام علی علیه السلام با دنیا و بهره مندی از آن دشمنی نداشت اما همیشه آخرت در نظر آن حضرت از دنیا پراهمیت تر است. به این دلیل است که وقتی خانه بزرگ علاء بن زیاد که از دوستانش بود را دید، اولین کلام آن حضرت توجه به آخرت است و بعد خود آن حضرت به علاء می آموزد که چگونه از همان خانه خود در جهت آخرت استفاد کند.
دوم- عاصم بر خلاف برادرش علاء، تارک دنیا شده بود. امام علیه السلام به او می آموزند که باید در زندگی تعادل را حفظ کند و نباید ساده زیستی امیرالمومنین را الگو قرار دهد زیرا آن حضرت بخاطر آنکه حاکم مسلمانان است وظیفه خود می داند که سطح زندگی خود را پایین نگه دارد تا فقرای جامعه دلسرد نشوند.
سوم - امام علیه السّلام بر كارگزارانش سختگیر بود و با اندرزهاى سوزان خویش بر دل و جانشان مى نواخت تا همیشه بهوش باشند که دچار خیانت و كوتاهى نشوند. (ترجمه فی ظلال نهج البلاغه، 5، 25) شاید به این دلیل است که آن حضرت اینگونه بر شریح قاضی نهیب می زند و او را متوجه می کند.
کلام آخر

زندگی در صراط مستقیم، باعث می شود که در هر لحظه مراقبت کنیم که دچار افراط و تفریط نشویم. در درجه اول باید توجه اصلی خود را به آخرت کنیم اما از بهره های دنیایی هم خود را بی بهره نکنیم و همیشه مراقب باشیم از مقایسه خود با دیگران بپرهیزیم زیرا مقایسه کردن باعث اشتباه می شود.

چرا نماز میخوانیم؟ فلسفه نماز خواندن از منظر استاد حسین انصاریان

پاسخ حضرت استاد :
نماز از ارکان عبادات حق است ، بنابراین اول باید بدانیم چرا خداوند را عبادت می کنبم تا آنگاه فلسفه نماز نیز روشن گردد. یکی از پایدارترین و قدیمی ترین تجلیات روح آدمی و یکی از اصیل ترین ابعاد وجود آدمی ، حس نیایش و پرستش است ، هر زمان و مکانی که بشر وجود داشته است ، نیایش و پرستش نیز وجود داشته است . پیامبران پرستش را نیاوردند و ابتکار نکردند ، بلکه نوع پرستش را یعنی نوع آداب و اعمالی که باید پرستش به آن شکل صورت گیرد به بشر آموختند .

احساس نیایش ، احساس و نیاز غریزی است به کمالی برتر که در او نقصی نیست و جمالی که در آن زشتی وجود ندارد ، انسان در حال پرستش از وجود محدود خویش می خواهد پرواز کند و به حقیقتی پیوند یابد که در آنجا نقص و کاستی و فنا و محدویت وجود ندارد و به قول –اینشتاین – دانشمند بزرگ عصر ما : در این حال فرد به کوچکی آمال و اهداف بشری پی می برد و عظمت و جلالی را که در ماورای امور و پدیده ها در طبیعت و افکار تظاهر می نماید حس می کند . لذاپرستش جزء غرائز ذاتی و فطری بشر است ، یعنی بشر فطرتا گرایش دارد که یک چیز را تقدیس و تنزیه کند و خویشتن را به او نزدیک کند پیام قرآن این است که ای انسان ! رب خود ،پروردگار خود ،صاحب اختیار خودت را بپرست .

الذی خلقکم و الذین من قبلکم : کسی که شما و گذشتگان شما را آفریده است . پرستش نوعی رابطه خاضعانه و ستایشگرانه و سپاسگرانه است که انسان با خدای خود برقرار می کند . عبادت و پرستش علاوه براینکه نیاز فطری بشر است ، راز آفرینش انسان نیز عبادت است و ماخلقت الجن و الانس الا لیعبدون (همانا جن و انس را نیافریدیم مگر برای اینکه مرا پرستش کنند ) عبادت یک پیمان الهی است که انسان در روز ازل با خدای خود پیمان عبودیت بسته است الم اعهدالیکم یا بنی ان لاتعبد و الشیطان انه لکم عدو مبین ،و ان اعبدونی هذا صراط مستقیم . (ای بنی آدم ، آیا من با شما پیمان نبستم که شیطان را پرستش نکنید و مرا پرستش کنید که راه راست است و شما را به سعادت می رساند .) عبادت ماموریت انسان است .

وما امروا الا لیعبدوا الله مخلصین له الدین ….؟ ( آیا مامور نشدید که فقط خدا را خالصانه پرستش کنید ) اکنون که روشن شد عبادت و پرستش از غرایز ذاتی و از نیازهای فطری انسان است جایگاه نماز در پرستش و عبودیت روشن می شود : نماز عالی ترین تجلی پرستش و عبادت است ، زیرا پرستش یا قولی است یا عملی . و نماز هر دو را در بر دارد چون اذکار نماز مانند قرائت حمد و سوره ، ذکر رکوع و سجود و تشهد عبادت قولی است و قیام و رکوع و سجود عبادت عملی است نماز رفیع ترین و با اهمیت ترین جایگاه را در عبادات دارد و در راس آنها می باشد نماز منبع تغذیه روح انسان وامداد الهی است انسان با نماز می تواند قوت بگیرد و انرژی در جهت نیل به کمالات حاصل کند .

واستعینوا و بالصبر الصلاه…. (از نماز استمداد کنید …) کسی که می خواهد یک مسلمان واقعی و مجاهد نیرومند باشد باید نماز خوان خالص و مخلص باشد علی (ع) در آخرین وصایایش که در واپسین لحظات عمر آن حضرت بود فرمود: الله الله فی الصلوه فانها عمود دینکم : ( خدا را خدا را ، درباره نماز که نماز استوانه خیمه دین شماست امام صادق(ع) در آخرین نفس های عمر با برکت خویش فرمودند : لن تنال شفاعتنا مستخفا بالصلاه (هرگز شفاعت ما به مردمی که نماز را سبک بشمارند، خواهد رسید ) . نماز بنیان اعتقادی انسان را به مبداء و معاد تقویت می کند . از حضرت علی (ع) سئوال شد : چرا ما دوبار سجده می کنیم . امیر مومنان (ع) این آیه را خواند : منها خلقناکم و فیها نعیدکم و منها نخرجکم تاره اخری . یعنی سجده یاد آور قیامت و صحنه محشر و مبعوث شدن انسان است .

شخصی از امام صادق (ع) پرسید : برترین چیزهایی که بندگان با آن به پروردگارشان تقرب می جویند و نزدیک می شوند چیست ، حضرت فرمودند : بعد از معرفت و شناخت (خداوند متعال ) من بهتر از نماز نمی دانم . و همین اهمیت نماز است که نسبت به کوتاهی به آن شدیدا نهی شده است از رسول اکرم (ص) روایت شده که فرمود: مبادا نماز خود را ضایع سازید ، زیرا هرکس که نماز خود را ضایع نماید خدا او را با قارون و فرعون و هامان محشور نماید ، و برخدا حق است که او را با منافقان در آتش افکند ، پس وای برکسی که بر نماز خود مواظبت و نگهبانی ننماید .

 

 

عالم برزخ در اعتقاد تشیع

ما معتقديم:در ميان اين جهان و سراى آخرت،جهان سومى به نام «برزخ‏»است كه ارواح همه انسانها پس از مرگ تا روز قيامت در آن قرار مى‏گيرند.

«و من ورائهم برزخ الى يوم يبعثون،و پشت‏سر آنها (پس از مرگ) برزخى است تا روز قيامت‏».

البته از جزئيات آن جهان نيز آگاهى زيادى نداريم و نمى‏توانيم داشته باشيم،اين قدر مى‏دانيم كه ارواح نيكان و صالحانى كه در درجات بالا قرار دارند (مانند ارواح شهدا) در آن جهان،متنعم به نعمتهاى فراوانى هستند:«و لا تحسبن الذين قتلوا فى سبيل الله امواتا بل احياء عند ربهم يرزقون،هرگز گمان مبر كسانى كه در راه خدا كشته شدند مردگانند،بلكه آنها زنده‏اند و در پيشگاه پروردگارشان متنعمند».

و نيز ارواح ظالمان و طاغوتها و حاميان آنها در آن جهان معذبند،همان گونه كه قرآن درباره فرعون و آل فرعون مى‏گويد:«النار يعرضون عليها غدوا و عشيا و يوم تقوم الساعة ادخلوا آل فرعون اشد العذاب،عذاب آنها (در برزخ) آتش (دوزخ) است كه هر صبح و شام بر آن عرضه مى‏شوند،و روزى كه قيامت‏بر پا شود (مى‏فرمايد) آل فرعون را داخل سخت‏ترين عذابها كنيد! »

عالم برزخ

ولى گروه سومى كه گناهان كمترى دارند نه جزء اين دسته‏اند و نه جزء آن دسته،و مشمول هيچ كدام از عذاب و كيفر نيستند،گويى در جهان برزخ در حالتى شبيه به خواب فرو مى‏روند و در رستاخيز بيدار مى‏شوند!«و يوم تقوم الساعة يقسم المجرمون ما لبثوا غير ساعة.. .و قال الذين اوتوا العلم و الايمان لقد لبثتم فى كتاب الله الى يوم البعث فهذا يوم البعث و لكنكم كنتم لا تعلمون،و روزى كه قيامت‏بر پا شود گنهكاران قسم ياد مى‏كنند كه جز ساعتى در عالم برزخ درنگ نكردند…اما كسانى كه علم و ايمان به آنها داده شده (خطاب به مجرمان) مى‏گويند:شما به فرمان خدا تا روز قيامت (در عالم برزخ) قرار داشتيد،و اكنون روز رستاخيز است ولى شما نمى‏دانستيد!».

عالم برزخ

در روايات اسلامى نيز از پيغمبر اكرم (ص) آمده است كه فرمود:«القبر روضة من رياض الجنة او حفرة من حفر النيران،قبر يا باغى است از باغهاى بهشت،يا حفره‏اى از حفره‏هاى دوزخ‏».

منبع: کتاب اعتقاد ما، آیت الله مکارم شیرازی