آیه ۶۱ سوره مبارکه آل عمران، و آیات قبل از آن درباره هیأتی نجرانى و گروهى که با آنها بودند نازل شده است، آنها خدمت پیامبر(صلى الله علیه و آله) رسیده، عرض کردند : آیا هرگز دیده اى فرزندى بدون پدر متولد شود؟ در این هنگامـ…
در این هنگام آیه اِنَّ مَثَلَ عِیْسى عِنْدَ اللّهِ… نازل شد و هنگامى که پیامبر(صلى الله علیه و آله) آنها را به مباهله[لعنت کردن گروه مقابل که دروغگو باشد] دعوت کرد. آنها تا فرداى آن روز از حضرتش مهلت خواستند و پس از مراجعه، به شخصیت هاى نجران، اُسقُف[ابو حارثه] به آنها گفت :
شما فردا به محمّد(صلى الله علیه و آله) نگاه کنید، اگر با فرزندان و خانواده اش براى مباهله آمد، از مباهله با او بترسید، و اگر با یارانش آمد با او مباهله کنید. زیرا چیزى در بساط ندارد
فردا که شد پیامبر(صلى الله علیه و آله) آمد در حالى که دست امیرالمومنین(علیه السلام) را گرفته بود و حسن و حسین(علیهما سلام) در پیش روى او راه مى رفتند، و فاطمه(علیها سلام) پشت سرش بود، نصارى نیز بیرون آمدند در حالى که اسقف آنها جلوتر از ایشان بود، هنگامى که نگاه کرد، دید پیامبر(صلى الله علیه و آله) با آن چند نفر آمدن
درباره آنها سؤال کرد، به او گفتند : این پسر عمو و داماد او و محبوب ترین خلق خدا نزد او است، و این دو پسر، فرزندان دختر او از على(علیه السلام) هستند و آن بانوى جوان دخترش فاطمه(علیها السلام) است که عزیزترین مردم نزد او، و نزدیک ترین افراد به قلب او است…
سیّد[از بزرگان نجران] به اسقف[ابو حارثه] گفت : براى مباهله قدم پیش گذار
گفت : نه، من مردى را مى بینم که نسبت به مباهله با کمالِ جرأت اقدام مى کند و من مى ترسم راستگو باشد، و اگر راستگو باشد، به خدا یک سال بر ما نمى گذرد که در تمام دنیا یک نصرانى که آب بنوشد وجود نخواهد داشت
اسقف به پیامبر اسلام(صلى الله علیه و آله) عرض کرد : اى ابوالقاسم! ما با تو مباهله نمى کنیم، بلکه مصالحه مى کنیم، با ما مصالحه کن
پیامبر(صلى الله علیه و آله) با آنها مصالحه کرد که دو هزار حُلَّه [حلّه: یک قواره پارچه خوب لباس] که حداقل قیمت هر حُلّه اى چهل درهم باشد، و عاریت دادن سى دست زره، و سى عدد نیزه، و سى رأس اسب، در صورتى که در سرزمین یمن، توطئه اى براى مسلمانان رخ دهد، و پیامبر(صلى الله علیه و آله) ضامن این عاریت ها خواهد بود، تا آن را بازگرداند، و عهد نامه اى در این زمینه نوشته شد.
و در روایتى آمده است که اسقف مسیحیان به آنها گفت : من صورت هایى را مى بینم که اگر از خداوند تقاضا کنند “کوه ها را از جا برکند” خداوند چنین خواهد کرد. هرگز با آنها مباهله نکنید که هلاک خواهید شد، و یک نصرانى تا روز قیامت بر صفحه زمین نخواهد ماند (ارشاد/شیخ مفید_ج۱_ص۱۶۶و۱۶٧و۱۶٨)
(تفسیر نمونه/در تفسیر آیه۶۱سوره آل عمران)
