آیا ترکیه در اعدام شیخ نمر دست داشته است؟

اقدام حکومت عربستان سعودی در اعدام آیت الله شیخ «نمر باقر النمر»، روحانی برجسته شیعی عربستان موجی از انتقادات و محکومیت ها را در میان کشورها، محافل و شخصیت های مختلف جهان به طور عام و جهان اسلام به طور خاص به دنبال داشت.

اردواغان، ترکیه ، شیخ نمر

در پی این جنایت عربستان سعودی تحلیل ها و ارزیابی های متعدد و مختلفی درباره این اقدام به رشته تحریر درآمده و منتشر شدند که هریک از آنها به گونه ای و از بُعدی خاص تلاش داشتند، انگیزه ها و اهداف این اقدام را تبیین و شفاف سازی کنند.
اما در این بین به نظر می رسد، یک بُعد در این تحلیل ها و ارزیابی ها کمتر مورد توجه قرار گرفته و یا اصلا به آن پرداخته نشده و آن، سفر «رجب طیب اردوغان»، رئیس جمهور ترکیه به عربستان و مطرح شدن احتمال ارتباط این سفر با اعدام شیخ نمر است.
شیخ نمر در حالی روز شنبه گذشته توسط حکومت عربستان اعدام شد که هفته پیش از آن رئیس جمهور ترکیه، در رأس هیئتی عالی رتبه به ریاض سفر کرده بود، سفری که در جریان آن و طی دیدارهای صورت گرفته، سران دو کشور صرف نظر از تأکید بر توسعه و گسترش همکاری های دو جانبه، از تشکیل «شورای مشترک همکاری استراتژیک» بین دو کشور خبر دادند.
سفر رئیس جمهوری ترکیه که سومین سفر وی طی سال 2015 میلادی شمرده می شد، در شرایطی انجام شد که بسیاری از ناظران هدف اصلی اردوغان از این سفر را تقویت محور آنکارا- ریاض در مقابل محوری شمرده بودند که ایران و روسیه و عراق و سوریه را در برمی گرفت و به محور منطقه معروف شده است.
با وجودی که در طول تاریخ روابط عربستان و ترکیه همواره اختلافات عمیق و مهمی وجود داشته است، اما شرایط منطقه در این برهه زمانی انگیزه بسیاری به آنکارا و ریاض می دهد تا با فراموش کردن موقت این اختلافات، برای تحقق اهداف منطقه ای خود به یکدیگر نزدیک شوند.

این ترفند حکومت سعودی، هم راستا با اقدامات اتخاذ شده از سوی ریاض در ماه های اخیر در قبال پرونده های منطقه ای از جمله اعلام تشکیل ائتلاف اسلامی نظامی برای مبارزه با تروریسم متشکل از 34 کشور عربی و اسلامی توسط «محمد بن سلمان»، وزیر دفاع و جانشین ولی عهد عربستان است

عدم تحقق اهداف مورد نظر در سوریه از جمله براندازی نظام در این کشور، اتفاق نظر درباره کناره گیری «بشار اسد»، رئیس جمهوری سوریه از قدرت، موضع مشترک و همسو در قبال حضور روس ها در سوریه، متوسل شدن به هر ترفند و دستاویزی برای مقابله با افزایش نفوذ منطقه ای ایران و ضربه زدن به محور مقاومت، مهمترین اهداف و مواضع مشترکی بودند که به اردوغان و ملک سلمان انگیزه می دادند، بیش از پیش به یکدیگر نزدیک شده و محوری مقابل محور مقاومت و روسیه ائتلافی تشکیل دهند.
در این راستا پیش بینی شده بود که موضوعات منطقه ای از جمله مقابله با نفوذ ایران در منطقه و بحران سوریه مهمترین موضوعات سیاسی مورد بحث و تبادل نظر در دیدار سران دو کشور بود.
اما اعدام شیخ نمر تنها دو روز پس از پایان سفر اردوغان به عربستان سعودی این گمانه مطرح کرد که توافقات اردوغان و ملک سلمان به پرونده های منطقه ای محدود نمی شده و آنچه این گمانه ها را تشدید کرده است، اظهارات رئیس جمهوری ترکیه در خصوص توافق آنکارا - ریاض بر سر تشکیل «شورای مشترک همکاری راهبردی» است.
اگرچه در این بین لازم به نظر می رسد، سفر اردوغان به عربستان را از بُعد دیگری نیز ارزیابی، اینکه سفر رئیس جمهوری ترکیه به ریاض به دعوت رسمی پادشاه عربستان سعودی صورت گرفته بود و با توجه به مشخص بودن زمان آن از قبل، امکان برنامه ریزی برای سوء استفاده سعودی ها از آن دور از انتظار نیست.
براساس این تحلیل، سعودی ها برای تحقق اهداف مورد نظر خود از اردوغان بهره برداری ابزاری کرده اند و این سفر را که پیش از اعدام شیخ نمر انجام شد، دستاویزی برای به نمایش گذاشتن همسویی و هماهنگی عربستان و ترکیه به عنوان دو بازیگر مهم منطقه ای قرار دهند و این پیام را به رقبا و دشمنان منطقه ای خود برسانند که هرگونه واکنش منفی آنها با اعدام شیخ نمر، مخالفان و منتقدان را در برابر عربستان و ترکیه قرار می دهد.
این ترفند حکومت سعودی، هم راستا با اقدامات اتخاذ شده از سوی ریاض در ماه های اخیر در قبال پرونده های منطقه ای از جمله اعلام تشکیل ائتلاف اسلامی نظامی برای مبارزه با تروریسم متشکل از 34 کشور عربی و اسلامی توسط «محمد بن سلمان»، وزیر دفاع و جانشین ولی عهد عربستان است.
در این گمانه، هدف عربستان سعودی از سفر اردوغان همراه نشان دادن دیگر کشورها با ریاض و تشکیل صف بندی های جدید منطقه ای در برابر دشمنان و همسو نشان دادن کشورهای منطقه با مواضع و اقدامات عربستان سعودی است