در بررسي نقاشي هاي کودک بايد به محيطي که کودک در آن نقاشي کرده، بسيار دقت کنيم چرا که محيط، عاملي مهم و تعيين کننده در چگونه رسم کردن و رنگ زدن نقاشي هاي کودک است. شايد اگر فرد غيرمتخصص در نقاشي يک کودک، رنگ هاي تيره ببيند به سادگي از کنار آن عبور کند و اين مسئله را ناشي از علاقه کودک به رنگ هاي تيره بداند اما يک متخصص با ديدن رنگ هاي تيره در نقاشي کودکان به خوبي متوجه مي شود که احتمالاً هنگامي که کودک در حال نقاشي بوده پدر و مادر در حال بحث و دعوا بوده اند که کودک ناخودآگاه نقاشي اش را با رنگ هاي تيره رنگ آميزي کرده است.
۳ نکته خيلي مهم
البته بايد بگويم در صورتي با توجه به نقاشي کودکان مي توان به روح و شخصيت آن ها پي برد که:
۱) او مطابق ميل خود و بدون آموزش و اجبار، تصاوير را روي کاغذ بياورد.
۲) موارد ذکر شده در صورتي نشان دهنده حالات ذکر شده هستند که دايم در نقاشي کودک مشاهده شوند و نيز کودک زماني نقاشي کند که در شرايط عادي قرار داشته باشد. يعني عصباني و بي حوصله نباشد.
۳)نکته مهم ديگر اين است که نقاشي هاي کودکان در سنين مختلف معاني متفاوتي دارند و نکات ذکر شده در اين مطلب براي کودکان پيش از سنين دبستان کاربرد دارند.
به کارگيري رنگ ها و جزئيات
*کودکاني که در نقاشي خود جزئيات را به تصوير مي کشند افرادي دقيق و کنجکاو نسبت به مسائل اطراف هستند. از جمله اين جزئيات در نقاشي ها مي توان به ترسيم رگبرگ ها، مردمک چشم، دکمه لباس، سوراخ بيني و… اشاره کرد.
*استفاده از رنگ هاي مختلف در نقاشي به اين معني است که کودک از يکنواختي و سکون در زندگي بيزار است و در کل از لحاظ روحي سالم و پرانرژي است.
*استفاده از رنگ هاي ملايم و نقاشي هاي کم رنگ نشانه آرامش طلبي و تمايل به پرهيز از هيجان است.
*رنگ هاي گرم و روشن روحيه شاد و پرانرژي کودک را نشان مي دهد. کودکاني که از لحاظ روحي با مشکل مواجه هستند معمولاً در نقاشي هاي خود از رنگ هاي محدودي استفاده مي کنند.
کدام درخت، کدام روحيه؟!
*ترسيم درخت هاي تنومند با بدنه کلفت و نيز شاخ و برگ فراوان اين نکته را آشکار مي کند که کودک در زندگي احساس امنيت و اعتماد به نفس دارد. اگر تنه درختان کج کشيده شود مي توان دريافت که کودک آرزو مي کند به سال هاي قبل بازگردد. همچنين صاف و عمودي کشيدن تنه درخت در کودکان نشانه ثبات فکري آنهاست و اگر کودکي براي درخت برگ هاي زيادي کشيده و برگ ها را به صورت درهم رسم کند مي توان دريافت که او ترجيح مي دهد در دنياي خود باقي بماند و آمادگي تغيير ندارد. اگر درخت،شاخه هاي زيادي داشته باشد که هر شاخه به سويي متمايل باشد مي توانيم دريابيم که کودک به سادگي مي تواند با ديگران ارتباط برقرار و خود را با محيط هاي جديد سازگار کند.
کودکان خجالتي را بشناسيد
*کودکاني که نقاشي هاي درهم و نامنظم مي کشند معمولاً توجه و تمرکز کافي ندارند و به همين دليل نمي توانند از تمام توانايي هاي خود استفاده کنند.
*اگر کودک در نقاشي هايش آدم کوچکي را در گوشه برگه ترسيم کند به اين معني است که خود را کم ارزش و کم اهميت تر از ديگران مي داند. اگر اين شکل نقاشي کردن براي مدت طولاني ادامه يابد بايد براي رفع مشکل به متخصص مراجعه کرد زيرا اين کودک بيش از حد خجالتي است و براي داشتن ارتباط بهتر با اطرافيان به کمک نياز دارد. همچنين کودکان خجالتي معمولاً در گوشه برگه نقاشي مي کنند و تمام صفحه را پر نمي کنند.